Boeken van Suzanna Jansen

In dit bizarre verhaal ontmoeten we de premier van Nederland die het als het hoogtepunt van zijn werk beschouwt om zich rond te laten toeren in zijn dienstauto, een van meer dan alle gemakken voorziene Audi S6 Limousine. De rest doet hij er achteloos bij. Zijn grote leidsnoer is de TomTom, die in het Russisch wel zoiets als OlgaOlga zal heten.

Maar het rommelt geweldig in Den Haag, zijn spindoctor laat dagelijks weten welke troonpretendent er nu weer het bijltje bij neergooit, of welke tegenstander van een andere partij. Gezeten in de massagestoel van zijn Audi verzint hij een list waarmee hij iedereen, politici, pers, kiezers - heel Nederland - reusachtig zal laten opkijken...

* OlgaOlga is een uitgave uit de reeks Literaire Juweeltjes. Literaire Juweeltjes is een reeks die wordt uitgegeven door Uitgeverij B for Books als leesbevorderingsproject. Het zijn kleine hardcover boekjes en bevatten ca. 60 bladzijden.

Nederland, honderd jaar geleden. Cornelis van Eesteren, zoon van een aannemer, wil tegen de wens van zijn vader in architect worden. Steffa Wine, schippersdochter, ziet een leven voor zich als danseres, een 'verdorven' beroep waarop wordt neergekeken. Beiden komen terecht in de maalstroom van het machinetijdperk, de verwarrende jaren twintig, waarin de opkomst van de techniek grenzeloze mogelijkheden biedt, maar tegelijk de oude manier van leven voorgoed ontmantelt.

Het is de tijd van Bauhaus, De Stijl, Les Ballets Russes. Als antwoord op de ontmenselijking door de industriële revolutie bouwt de culturele avant-garde aan een nieuwe, utopische wereld. Dansen is een reactie op de geestdodende monotonie van het machinewerk. Steffa Wine drukt zo het ritme uit van de nieuwe tijd. Cornelis van Eesteren wil de nieuwe wereld letterlijk scheppen: in baksteen en beton. in 1935 ontwerpt hij het grote uitbreidingsplan van Amsterdam, dat na de oorlog in uitgeklede vorm wordt gebouwd.

In deze moderne tuinstad groeit de auteur op. Maar voor haar vormen de utopische, rechte lijnen van de architect juist een eentonig raster. De enige zwier in haar wederopbouwwijk gaat uit van de onbereikbare balletschool van Steffa Wine. Vrijwel dagelijks, op weg naar school, probeert ze een glimp op te vangen van de magie achter de etalageruit.

Ondanks de zwaartekracht is een even meeslepend als ingenieus vlechtwerk van drie levensverhalen. Het is een boek over toekomstvisioenen, de noodzaak van kunst, en over wat een mens tot mens maakt, tegen de achtergrond van de bewogen twintigste eeuw. In een beeldende stijl neemt Suzanna Jansen de lezer mee van de avant-gardescene in Parijs en Berlijn, via de onzekere jaren dertig, langs de klippen van de oorlog en de wederopbouw. Gaandeweg toont ze welke sporen de dromen van honderd jaar geleden hebben nagelaten in onze tijd.

Hoe verging het Betsy en haar dochters na Het pauperparadijs? Meesterverteller Suzanna Jansen, auteur van Het pauperparadijs, schetst in De omwenteling de afgelopen eeuw vanuit een nieuw perspectief: dat van de vrouw.

Op een ochtend in 1981 hangt Betsy Jansen-Dingemans een laken buiten. Het is geen wasdag en het laken is niet eens nat. Haar jongste dochter, de auteur, weet: mijn moeder stelt nu een daad, ze sluit zich aan bij de vrouwenbeweging. Betsy is geboren in 1922, het jaar waarin vrouwen voor het eerst kunnen stemmen. Toch tellen ze amper mee: ze krijgen minder loon, worden op hun trouwdag ontslagen en zijn bij wet handelingsonbekwaam. Honderd jaar later heeft haar dochter meer rechten en is haar wereld groter dan de huiskamer.

In geen enkele eeuw veranderde het leven van vrouwen zo sterk - en daarmee dat van ons allemaal. Vanuit het perspectief van haar moeder, haar oudere zus en zichzelf vertelt Suzanna Jansen hoe vrouwen leefden binnen de marges van ondergeschiktheid en dienstbaarheid, en hoeveel strijd het kostte zich daaraan te ontworstelen. Met het verstrijken van de tijd ontdekt Betsy dat een vrouw ook naar een ander leven mag verlangen.

In haar persoonlijke, meeslepende stijl legt Suzanna Jansen in De omwenteling de anatomie bloot van de tergend trage, maar niet te stuiten omwenteling van de emancipatie. En ze toont dat de genderverhoudingen van onze tijd hierin hun wortels hebben. Suzanna Jansen weet in De omwenteling als geen ander met een klein verhaal een grote geschiedenis te vertellen.

Dit is een belangrijk verhaal. Het zou iedereen kunnen overkomen als er een oorlog uitbreekt.

2011. Wael is 19, student in Homs. Hij is opgevoed met het idee dat je altijd voor jezelf moet kunnen zorgen. Hij heeft een appartement. Een baan. Een vriendin. Hij gaat met haar trouwen, geen twijfel mogelijk.

2018. Wael is 26, student in Amsterdam. Hij is een bokser, veerkrachtig, positief. Hij heeft een vluchtelingenstatus. Een stageplek. Een bedrijf. Alleen, geen vriendin. Hij werkt aan de toekomst, maar in dromen kan hij niet meer geloven.

Suzanna Jansen tekende zijn verhaal op: het aangrijpende relaas van een gewone jongen die door een oorlog zijn normale leven ziet afbrokkelen. Tot hem geen andere keuze rest dan op een smokkelaarsschip te stappen, de Middellandse Zee over.