Boeken van Kader Abdolah

Misschien is het wel de beroemdste vertelling ter wereld: de door zijn vrouw bedrogen koning Sjahriar slaapt elke avond met een nieuwe maagd en laat haar de volgende ochtend doden, totdat de slimme Sheherazade hem een verhaal vertelt dat zo spannend is dat hij wil weten hoe het verdergaat. Zo blijft zij hem verhalen vertellen, 1001 nachten lang.

1001 nacht speelt al vanaf zijn jeugd een belangrijke rol in het leven van Kader Abdolah. De vertellingen zijn verhalen van de betovering van het woord. Een betovering die Kader Abdolah, wiens boeken in meer dan twintig talen vertaald zijn, als geen ander kent.

Speciaal voor de lezers van de Lage Landen vertaalde en bewerkte hij 1001 nacht. Hij heeft het boek bovendien voorzien van uitgebreide inleidingen en commentaar, zodat het ook te lezen is als zijn eigen literaire poëtica.

De koning is een uitgave in opdracht van de provincie Overijssel ter gelegenheid van het afscheid van mr. J.A.M. Hendrikx als Commissaris van de Koningin in de provincie Overijssel (18 pagina's).

De beroemde Egyptoloog Herman Raven is zijn herinneringen kwijt. Van zijn grootse carrière weet hij niets meer. Om zijn nek hangt een pasje met zijn naam en telefoonnummer, zodat hij veilig kan thuiskomen. Gelukkig heeft hij een oude kameraad die als zijn geheugen functioneert: Abdolkarim Ghasem. De twee vrienden houden elkaar scherp en maken wandelingen langs hun geliefde Haagse Vliet.

Herman heeft een geheim dat hij al geruime tijd met zich meedraagt en in zijn kelder verborgen houdt. Tot nu toe was Abdolkarim de enige die hiervan op de hoogte was, maar nu de twee in de slotfase van hun leven zijn aangekomen, besluiten ze om Hermans geheim naar buiten te brengen. Maar dat blijkt onverwachte gevolgen te hebben. De laatste, intense akte van hun levens stelt de onbaatzuchtige vriendschap tussen Herman en Abdolkarim danig op de proef. Misschien zelfs met een terugkeer naar huis?

Farao van de Vliet is een schitterende roman over de Egyptische Oudheid, vriendschap en nijlkrokodillen. Met dit ontroerende verhaal slaat Kader Abdolah een nieuwe weg in, een weg die we nog niet van hem kenden.

In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw brengt een jongen uit een traditionele Perzische familie van saffraanhandelaren zijn dagen zoet op de toren van het familiehuis. De vondst van een verrekijker verandert zijn leven. Voortaan bekijkt hij de wereld door geslepen glas. Als de kijker plaatsmaakt voor een fototoestel en, nog later, voor een filmcamera, is een filmmaker geboren.

Zijn camera voert hem langs de eerste korte rok van Iran, maar ook naar de keizerin en naar een vrouw in de Randstad die een onverstaanbare taal spreekt. Wie is Hoeshang de Eenarmige, die steeds weer in zijn leven verschijnt? En voor wie fabriceert de verteller, als het erop aankomt, zijn gele slippers?

Pieter Rademaker is een succesvolle Amsterdamse schilder die zijn dochter Ramona in liefde en vrijheid heeft opgevoed. Dat weerhoudt Ramona er echter niet van om ervandoor te gaan met een Marokkaanse man van dubieuze komaf. Als zij op een dag van de aardbodem verdwenen lijkt, weet Pieter dat hij maar één ding kan doen: op zoek gaan naar Ramona.

Zijn zoektocht brengt hem in contact met een ander Amsterdam, een ander Nederland dan dat hij kende. Hij komt terecht in soennitische moskeeën, in doorrookte kamertjes van drugshandelaren en op de Wallen. Tijdens zijn zoektocht ontmoet hij een Afrikaanse illegaal die hem de andere kanten van het leven laat zien, en een jonge Turkse vrouw die andere deuren van de liefde voor hem opent.

Pieter Rademaker zit nog half in de wereld van Van Gogh en Rembrandt als hij erachter komt dat de huidige realiteit van zijn stad zijn verbeelding overstijgt. Door zijn zoektocht naar Ramona wordt Pieter geconfronteerd met zichzelf, en tot zijn eigen schrik realiseert hij zich dat hij eigenlijk niet naar Ramona zoekt, maar naar nieuwe ideeën voor zijn schilderijen.

Een mystieke reis door het leven van de Perzische dichter Rumi...

Kader Abdolah bracht al verschillende klassieke meesterwerken uit de oosterse cultuur naar het Westen, zoals De Koran, Kélilé en Demné en 1001 nacht. Tot voor kort waagde hij zich echter nog niet aan het werk van de meester Rumi, de dertiende-eeuwse mysticus en een van de grootste dichters uit de Perzische literatuur.

Twee coronajaren hielden Abdolah nog meer dan gebruikelijk aan zijn bureau gekluisterd, waar hij alleen achter vandaan kwam om hele en halve marathons te rennen en elke dag grote afstanden te fietsen. Deze combinatie van schrijven, lezen, rennen en fietsen bracht hem in zo’n geconcentreerde staat van denken dat hij bijna als vanzelf aan een boek over Rumi begon te werken. Het resultaat is een boek dat blijft: Wat je zoekt, zoekt jou.

Wat je zoekt, zoekt jou is een drieluik geworden, waarin Abdolah een novelle over het leven van Rumi heeft verwerkt en zo’n negentig gedichten en vijftig verhalen van de Perzische meester heeft vertaald. Met dit werk schenkt Kader Abdolah zijn persoonlijke keuze uit het ontzagwekkende werk van Rumi aan de westerse lezer. Een hoogstnoodzakelijk boek in een tijd van haast en vluchtigheid, om even stil te staan bij het leven.

Sinds 1996 was Kader Abdolah wekelijks een vaste waarde in de Volkskrant. In zijn columns, onder de naam Mirza (kroniekschrijver), besprak hij op eigenzinnige wijze de actualiteit. Altijd persoonlijk, altijd vanuit het perspectief van de verbaasde, soms geïrriteerde of juist milde buitenstaander porde hij met een stokje in de Nederlandse mierenhoop. Ook de ontwikkelingen op wereldniveau ontsnapten niet aan zijn aandacht. Kader Abdolah heeft het vermogen de waan van de dag in een breed perspectief te plaatsen of juist te relativeren.

Begin 2011 stopte Abdolah met zijn column. In de polder is een rijke bundeling van vijftien jaar kroniekschrijven.

De eerste helft van zijn leven woonde hij in Iran; de tweede helft begon met een vlucht uit zijn land die hem naar Nederland zou voeren. In Nederland begon hij met een nieuw leven en schiep hij zijn literaire oeuvre. Zijn boeken werden vertaald en hij reisde de wereld over, naar lezers in alle landen. Maar naar één land kon hij nooit meer terug: zijn vaderland. En dat terwijl zijn moeder intussen in de winter van haar leven belandde.

Recentelijk reisde Kader Abdolah naar Dubai, het land van zand en olie, om daar zijn moeder en zus te ontmoeten, wat voor haar gemakkelijker was en voor hem veiliger. Hij wilde zijn moeder zien, misschien wel voor het laatst, en vooral omdat ze geleidelijk in de wereld van de dementie aan het verdwijnen was. Maar eenmaal in Dubai aangekomen werd hij geconfronteerd met een geheimzinnige wereld van de ouderdom waarin zijn moeder hem steeds dieper meenam.

Er zijn boeken die je tijdens het lezen weglegt om aan je eigen pad te denken. Ze doen je ziel ontwaken. Deze roman neemt je mee naar de plek waar je zou moeten zijn.

Kader Abdolah wil terug naar huis, het is genoeg geweest. Maar terugkeren is onmogelijk: in Iran zal hij worden gearresteerd. Met een vals paspoort en onder een andere naam weet hij op sluwe wijze via Iraaks Koerdistan zijn vaderland binnen te komen en hij bereikt zijn ouderlijk huis, hoog in de bergen; maar zijn moeder, die alles is vergeten, herkent hem niet. Kader Abdolah is terug, maar nu hij daar eenmaal is, komt hij erachter dat hij zich heeft vergist. Zijn ouderlijk huis was niet de plaats waarnaar hij verlangde: die plaats was nog onbereikbaarder dan hij dacht.

Wandelend door de bergen en langs ravijnen komt hij terecht in het oude observatorium van de familie. Daar hebben zijn voorvaderen met zelfgemaakte telescopen de hemelen door de eeuwen heen geobserveerd. De schrijver neemt ons met die telescopen mee naar ons oorspronkelijke thuis, naar de plek waar we allemaal vandaan komen. Ook richt hij zijn kijker op de steden van het vaderland, waar vrouwen in opstand zijn gekomen tegen de geestelijke macht.

Met Voordat het laat wordt snijdt Kader Abdolah een belangrijk thema van deze tijd aan. Het is een boek dat alleen hij kon schrijven. Dit werk is opnieuw het bewijs van zijn enorme literaire verbeeldingskracht.

Zie voor de beschrijving van dit boek: Portretten en een oude droom.

Zie voor de beschrijving van dit boek: De adelaars en De meisjes en de partizanen.