Boeken van Maarten 't Hart
Noot BBS: Ik ben me ervan bewust dat dit niet het gehele oeuvre is van Maarten 't Hart, al is het grootste deel hier wel te vinden. Als ik tijd heb, dan duik ik er nog eens in om het af te maken.
Snel zoeken:
Sorteer op:
Overzicht
- De dorstige minnaar en andere verhalen
- De droomkoningin
- De huismeester
- De kroongetuige
- De moeder van Ikabod
- De nachtstemmer
- De nakomer
- De ortolaan
- De steile helling
- De unster
- De vlieger
- De zonnewijzer
- Een vlucht regenwulpen
- Het psalmenoproer
- Het uur tussen hond en wolf
- Het vrome volk
- Het woeden der gehele wereld
- Ik had een wapenbroeder
- Laatste zomernacht
- Lotte Weeda
- Onder de korenmaat
- Stenen voor een ransuil
- Verlovingstijd
Diversen
- De aansprekers
- De bril van God
- De gevaren van joggen
- De groene overmacht; tuinieren op de zware zeeklei
- De jakobsladder
- De kritische afstand; agressieve aantekeningen over mens en dier
- De man met het glas
- De som van misverstanden; het lezen van boeken
- De vrouw bestaat niet
- De wereld van Maarten 't Hart
- Dienstreizen van een thuisblijver
- Du holde Kunst; over muziek
- Een dasspeld uit Toela
- Een deerne in lokkend postuur
- Een havik onder Delft; polemische paukeslagen
- Floroskoop - November
- Het dovemansorendieet
- Het eeuwige moment
- Het meisje met de zwarte nagels
- Het roer kan nog zesmaal om
- Johann Sebastian Bach
- Magdalena
- Mozart en de anderen
- Ongewenste zeereis
- Ratten
- Wie God verlaat heeft niets te vrezen
Overzicht
Diversen
gedetailleerd overzicht
Overzicht
De dorstige minnaar en andere verhalen
Acht verhalen van een goed schrijvend en veel gelezen auteur. Er gebeurt niet veel bijzonders maar de stijl is puntig, met gevoel voor detail.
De kerkelijk- gereformeerde achtergrond van de schrijver komt soms om de hoek kijken; de schrijver toont zich hiertegen niet bitter, eerder ironisch met enige humor. Zijn kennis van de dierenwereld - de schrijver is gepromoveerd bioloog - vult de vertelstof goed aan.
Alle verhalen werden eerder gepubliceerd in Het vrome volk (Handel, De neef van Mata Hari en Ouderlingenbezoek), Mammoet op zondag (Paard jagend op buizerd en Avondwandeling) en Ongewenste zeereis (De dorstige minnaar, De vloekende dievegge en Ongewenste zeereis).
De droomkoningin
Tijdens een nachtelijke dwaaltocht door een volkstuinencomplex in het vroege voorjaar denkt de hoofdfiguur na over de meisjes en vrouwen die een rol hebben gespeeld in zijn leven.
Drie dingen houden hem daarbij steeds het meest intensief bezig: het feit dat er bij elke ontmoeting met een nieuw meisje of nieuwe vrouw zoveel herhaling was van het daarvoor al gebeurde. Het feit dat juist diegenen van wie hij het meeste houdt, vreemd voor hem zijn, ja vreemder dan de anderen (uitspraak van John Clare). En tenslotte is daar nog het terugkerende feit dat al wat men denkt te weten over verhoudingen met anderen bedrieglijk is.
In deze allerminst neerslachtig stemmende roman gaat het gereformeerde verleden schuil achter alle vrouwengestalten die deze roman bevolken en die op ontroerend-humoristische wijze worden beschreven.
De huismeester
De verhalenbundel De huismeester bevat de volgende twaalf verhalen:
- De aardbeving
- De tegenspeler
- De hond
- Sintmichielszomer
- De ziekte van Méniere
- De huismeester
- Het Russisch concert
- De beproeving
- De vogelbezorging
- Een principieel weekend
- Huwelijk rijmt op gruwelijk
- De ruitewissers
De kroongetuige
Hoewel Maarten 't Hart de intentie had een misdaadroman te schrijven is De kroongetuige toch in de eerste plaats een roman over (vergeefse) liefde, over jaloezie en over een huwelijk dat wordt bedreigd door kinderloosheid geworden.
Pas in de tweede plaats handelt het over iemand die van een moord beschuldigd wordt. Het gaat in dit boek niet zozeer om de vraag hoe de schuldige zelf de beschuldiging ervaart, maar om hoe zijn omgeving en met name zijn echtgenote daarop reageert. Zij is dan ook de werkelijke hoofdpersoon van dit boek, een kroongetuige die niet wordt gehoord.
De moeder van Ikabod
De wereld van 't Hart in achttien verhalen...
In het Duitse blad Der Spiegel werd Maarten 't Hart getypeerd als een 'wonderbaarlijk ouderwetse verteller'. In deze sterk autobiografische verhalen blijkt die wonderbaarlijke, ouderwetse vertelkunst bij uitstek geschikt om de dwaasheid en absurditeit van het moderne leven te betrappen. Ogenschijnlijk alledaagse gebeurtenissen zoals de verkoop van een huis, een plechtige uitvaart, een kerkdienst, een ontmoeting op een treinstation, een bezoek aan de markt of een casino pakken tragikomisch uit.
Of soms juist beklemmend, zoals in 'De beroving' of 'De stiefdochters van Stoof'. Toch overheerst in alle verhalen een lichte toon; ze laten zien dat het leven in feite een klucht is die helaas een enkele keer in een tragedie kan ontaarden.
De nachtstemmer
Eind jaren tachtig van de vorige eeuw krijgt een Groningse orgelstemmer de opdracht een beroemd kerkorgel te stemmen in een Zuid-Hollands havenstadje. Hij komt terecht in een wonderlijke wereld, bevolkt door eigenaardige, merendeels xenofobe dwarsliggers wier liefste bezigheid het is zowel elkaar als mensen van buiten ertussen te nemen.
De stemmer maakt kennis met een Braziliaanse weduwe en haar eigenaardige dochter die zich ontpopt als een vaardige helper bij het stemmen. Dankzij de weduwe en haar behulpzame dochter raakt de stemmer echter in grote problemen die uiteindelijk, tamelijk onverwacht, toch nog opgelost lijken te worden.
De nakomer
De nakomer is niet alleen een ontwikkelingsroman maar ook een verhaal over de oorlog en over de waarheid en verdichting daarvan.
Aan de hand van het leven van Simon Minderhout, de apotheker uit Het woeden der gehele wereld, worden door 't Hart vragen gesteld over schuld en straf, over moed en lafheid. Vragen die de Nederlandse samenleving na de tweede wereldoorlog veelal ontlopen heeft. Het was immer makkelijker individuele schuldigen aan te wijzen.
Als de Duitsers Nederland binnenvallen weet de in Groningen geboren Simon Minderhout zoals al in Het woeden der gehele wereld verhaald werd, te bewerkstelligen dat enkele joodse vrienden op een haringlogger kunnen vluchten. Helaas mislukt deze poging en mede als gevolg daarvan wordt Simon, tot zijn verdriet, buiten het verzet gehouden.
Toch komt hij, via een koerierster, zijdelings in contact met de illegaliteit. Als gevolg daarvan wordt hij een halve eeuw later op onthutsende wijze met het verleden geconfronteerd.
De nakomer een menselijk drama op het breukvlak van waarheid en leugen, van oorlog en vrede, van religie en vertwijfeling.
De ortolaan
In De Ortolaan vertelt een jonge bioloog over zijn vergeefse liefde voor een vrouwelijke collega die hij regelmatig op wetenschappelijke congressen ontmoet.
Het verhaal behandelt wat Adorno heeft genoemd: "Het fenomeen van het bezet zijn; een geliefd mens weigert toenadering omdat er al een relatie bestaat die een nieuwe uitsluit."
De ortolaan is een uitgave van de Stichting voor de Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek ter gelegenheid van de Boekenweek 1984.
De steile helling
Hoe is het om in de jaren vijftig op te groeien in zo'n tot sanering voorbestemde arbeidersbuurt? En hoe ondergaan de bewoners van zo'n buurt het door hoogteverschil gesymboliseerde en door de op handen zijnde sanering geaccentueerde onderscheid van rang en stand?
In het eerste deel van De steile helling schetst Maarten 't Hart een caleidoscopisch beeld van zo'n volksbuurt en haar bewoners; in het tweede deel wordt de aandacht geheel geconcentreerd op één buurtbewoonster die 'van onder aan de dijk' naar 'boven aan de dijk' probeert op te klimmen.
Behalve een studie van standsverschil - een onderwerp waarop in Nederland een merkwaardig taboe rust - bevat dit boek een vleugje geschiedschrijving van de jaren vijftig, een tijdvak dat verdwenen lijkt tussen de Tweede Wereldoorlog en swingende jaren zestig, hoewel het de jaren waren van de familie Doorsnee, de Bonte Dinsdagavondtrein, de watersnood, de emigratie, Drees, de eerste AOW, Grace Kelly en de Hongaarse opstand.
De unster
Misschien is Maarten 't Hart in zijn verhalen vaak op z'n best omdat de anekdotes en karikaturen erin de veelal trieste ondertoon zo prikkelend weten te compenseren, waardoor het verdriet over de teloorgang minder schrijnend wordt. Ook in deze nieuwe verhalenbundel lijkt dit het geval.
Typerend is bijvoorbeeld het verhaal 'Oom Job'. Tegen de achtergrond van het overlijden van de vader van de ik-figuur wordt een karikaturaal maar haarscherp beeld geschetst van de opdringerige broer van de overledene. Met meesterhand schetst 't Hart de tragikomische opschudding die de frequente condoleancebezoekjes van deze oom Job telkens veroorzaken. De dood, hoewel in hoge mate sfeer bepalend, wordt erdoor getemperd.
In veel verhalen is de gespannen verhouding tussen de geslachten hoofdthema. Zo verkeren in 'Moederschap' een treinreiziger en een BOM-moeder zelfs op voet van oorlog met elkaar. Misverstand en onbegrip bepalen de verhoudingen en meestal blijkt de vrouw ten slotte de sterkste te zijn.
Overigens bevat De unster ook weer enkele jeugdverhalen en satirische schetsen van het universitaire milieu.
De vlieger
De vlieger bevat het tragikomische verhaal van een protestantse grafdelver op wie druk wordt uitgeoefend om in de avonduren met de hand een heel rooms-katholiek kerkhof te verhuizen dat plaats moet maken voor oprukkende nieuwbouw.
De roman geeft een bijna potsierlijke weergave van een aantal met elkaar verweven kerk(hof)sagen.
Schrijver: Maarten 't Hart
Eerste uitgave: 1998
ISBN/EAN: 90-413-3108-5
Uitgever: Singel Pockets
Eerste uitgave: 1998
ISBN/EAN: 90-413-3108-5
Uitgever: Singel Pockets
De zonnewijzer
De zonnewijzer is een zelfstandig te lezen vervolg op 'De kroongetuige'. De vrouwelijke hoofdpersoon daaruit, Leonie Kuyper, is inmiddels gescheiden.
Haar beste vriendin overlijdt aan een zonnesteek. Zij laat alles na aan Leonie, met als enige voorwaarde dat Leonie zo goed mogelijk voor haar drie poezen zal zorgen. Daartoe moet Leonie zelfs in het van haar vriendin geërfde appartement gaan wonen zodat er in het leven van de katten zo weinig mogelijk verandert.
Leonie kruipt, aanvankelijk terwille van de poezen, in de huid van haar overleden vriendin en gaat daar zo in op dat ze zich ten slotte volledig met haar identificeert. Doordat ze als het ware het leven van haar vriendin gaat leiden, komt Leonie er gaandeweg achter dat er veel meer aan de hand is geweest dan een zonnesteek.
Een vlucht regenwulpen
Een beklemmende geschiedenis over een door afkomst en opvoeding tot isolement gedoemd kind, wiens angsten en dwang-neurotische trekken verzacht worden door een grote opmerkingsgave, een hartstochtelijke aard en een diepe liefde voor de natuur.
Een onvergetelijk verhaal uit een tijd toen Nederland een universum was, en een dorpje de hele wereld.
Het leven van de hoofdpersoon uit 'Een vlucht regenwulpen' heeft vanaf zijn vroege jeugd in het teken van de eenzaamheid gestaan. Vrienden heeft hij nooit gehad en een vriendin al helemaal niet.
Ooit was hij, als schooljongen, wel verliefd op Martha, maar die vond hem een 'afschuwelijke jongen' en wilde niets van hem weten. Sindsdien lijkt hij zich ermee verzoend te hebben altijd alleen te zullen zijn.
Het koesteren van de herinnering aan Martha is hem genoeg en voedt zijn verbeelding. En echt houden van iemand maakt een mens tenslotte alleen maar kwetsbaar, zo houdt hij zichzelf voor.
Een toevallige ontmoeting met een jongere zus van Martha brengt hem echter aan het wankelen. Zijn pantser gaat scheuren vertonen. Is zijn 'trouw' aan Martha eigenlijk niets anders dan angst voor het leven en een camouflage van zijn onvermogen om een relatie met een vrouw aan te gaan?
Een Vlucht Regenwulpen - 1981
Regisseur: Ate de Jong
Cast: Jeroen Krabbé, Willeke van Ammelrooy, Rijk de Gooyer, e.a.
Regisseur: Ate de Jong
Cast: Jeroen Krabbé, Willeke van Ammelrooy, Rijk de Gooyer, e.a.
Het psalmenoproer
Maarten 't Hart brengt in Het psalmenoproer, zijn eerste historische roman, een fascinerende en grotendeels vergeten periode uit de vaderlandse geschiedenis tot leven.
In de roman wordt het levensverhaal verteld van een kleine reder die in zijn leven één faux pas begaat, waardoor hij betrokken raakt bij het psalmenoproer, een opstand van 'verpauperde luyden' tegen 'voorname meesters'. En passant wordt ook een scherp beeld geschetst van de neergang der beug- en haringvisserij, uitmondend in de historische audiëntie van Maassluise vissers bij Napoleon in oktober 1811.
In 1773 werd er in de gereformeerde kerken in Nederland ter vervanging van de eeuwenlang gezongen psalmberijming van Petrus een nieuwe berijming ingevoerd. Er was verzet, maar niet grootschalig.
Anders werd dat toen men ook de wijze waarop de psalmen gezongen werden, wilde reformeren. Het was gebruikelijk de psalmen uiterst langzaam te vertolken; kerkgangers mochten zelf versieringen aanbrengen en vrijelijk uithalen toevoegen of eindnoten lang aanhouden. Deze zogenaamde lange zingtrant wilde men vervangen door een korte.
Overal in Nederland sloeg de vlam in de pan. Dominees werden met stoven bekogeld, kerkvoogden bedreigd. In Zeeland kwam het tot ernstige ongeregeldheden, maar de grootste psalmenoproeren deden zich voor in Vlaardingen en vooral in Maassluis.
Uiteindelijk moest de baljuw van Delft er met een troepenmacht aan te pas komen om daar de orde te herstellen.
Het uur tussen hond en wolf
Eindelijk krijgt Ton Anbeek het 'straatrumoer' in de Nederlandse literatuur waar hij al zo lang op zit te wachten: het bijzonder actuele thema van 't Harts nieuwste roman is een conflict tussen huurder en huiseigenaar.
Het proces waarmee het boek eindigt, wordt gewonnen. Rest de vraag: door wie?
Het vrome volk
De verhalenbundel Het vrome volk bevat de volgende verhalen:
- Het braakland
- De bunzing
- Het paard
- Handel
- De aardbeienplukker
- De neef van Mata Hari
- Ouderlingenbezoek
- Hoge hoed
- Een oxim uit Amerika
- Hoogzomer in april
Het woeden der gehele wereld
In Het woeden der gehele wereld staan de bewogen jeugdjaren van Alexander Goudveyl centraal. De geschiedenis van Alexanders jeugd - gekleurd door 't Harts obsessies voor muziek, liefde en religie - is tevens de geschiedenis van een tijdperk, de jaren vijftig en zestig, en van een nooit opgehelderde moordzaak.
Die moord gaat terug op een authentiek voorval: in 1956, pal voor Kerstmis, werd in Maassluis tijdens een groots opgezette evangelisatie-campagne op klaarlichte dag een politieagent doodgeschoten.
In Het woeden der gehele wereld speelt ook een mislukte vluchtpoging met een haringkotter in de woelige meidagen van 1940 een rol. Deze thrillerachtige elementen worden naadloos verweven met de psychologische ontwikkeling van Alexander Goudveyl, die ervan droomt componist te worden.
Maarten 't Hart trekt in deze breed opgezette roman velerlei registers open. Het is tegelijk een Bildungsroman van epische allure, een fijnzinnige psychologische roman en een onvervalste whodunit, die tot de laatste pagina blijft boeien.
Het Woeden der Gehele Wereld - 2006
Regisseur: Guido Pieters
Cast: Maarten Heijmans, Bart de Vries, Cees Geel, e.a.
Regisseur: Guido Pieters
Cast: Maarten Heijmans, Bart de Vries, Cees Geel, e.a.
Ik had een wapenbroeder
Bij een militaire oefening heeft Ammer Stol zijn vriend, met wie hij een relatie had, per ongeluk doodgeschoten.
Hij tracht door terugblikken op zijn leven en de gebeurtenissen van de laatste dagen, zijn rol, en eventuele schuld in dit drama te onderzoeken, en zijn evenwicht te hervinden.
Laatste zomernacht
Laatste zomernacht is in de eerste plaats een idyllisch verhaal over de laatste avond en nacht van een meerdaagse excursie van biologen naar een laagveenmoeras. Maar de idylle is niet zonder tragische accenten.
Misschien zou men het verhaal nog het beste kunnen karakteriseren als een variant van de geschiedenis van Romeo en Julia.
Schrijver: Maarten 't Hart
Eerste uitgave: 1977
ISBN/EAN: 90-413-3035-6
Uitgever: Singel Pockets
Eerste uitgave: 1977
ISBN/EAN: 90-413-3035-6
Uitgever: Singel Pockets
Lotte Weeda
In een Zuid-Hollandse gemeente verschijnt een vrouw die naar het lijkt betrekkelijk willekeurige dorpelingen fotografeert. Het is de bedoeling een fotoboek te maken.
Een bejaarde dorpeling raakt volledig van slag door de fotografe. Hij beeldt zich in dat zijn kinderen uit zijn eerste en tweede huwelijk niet van hem zijn. Terwijl zijn waan steeds tragischer proporties aanneemt en uiteindelijk resulteert in zijn dood, verschijnt het fotoboek.
Aanvankelijk zijn de gefotografeerde dorpelingen daar heel gelukkig mee, maar vrij spoedig na het verschijnen van het boek overlijdt de een na de ander. Betekent een plaatsje in het boek een doodvonnis of is dat een waanbeeld? Ook de ik-figuur begint, mede omdat hij zelf bij een paar akelige ongelukken betrokken raakt, langzaam te geloven dat hij ten dode opgeschreven is nu zijn foto in het boek staat.
Door alle tragikomische verwikkelingen heen is er ook, omdat dood en liefde zijden van hetzelfde geldstuk zijn, sprake van halve en hele verliefdheden.
En op de achtergrond voltrekken zich de rampzalige gevolgen van een waanbeeld op overheidsniveau: er breken veeziektes uit waarbij miljoenen dieren geruimd worden.
Onder de korenmaat
Een dertigjarige vrouwelijke dierenarts wordt verliefd op een vijfenveertigjarige musicus. De man, wiens voorgeschiedenis nog zal worden verhaald in Het woeden der gehele wereld, heeft zijn leven min of meer onder controle. Nu slaat de bliksem in. Hij wordt op zijn beurt hevig verliefd.
Maar al snel is bij haar de verliefdheid aan het afnemen. Ze geeft daar op een even zorgeloze en ontactische als spontane en vanzelfsprekende wijze blijk van. Bij de man echter is de liefde ongebroken, hetgeen beklemmend contrasteert met de manier waarop hij wordt afgedankt.
Onder de korenmaat is een roman die een indringend beeld geeft van de meeslepende èn ontredderende invloed van de liefde. Is dit de nieuwe, vrouwelijke Don Juan, die luchtig voortschrijdt, op zoek naar wie zij maar met haar zachtheid kan verslinden, binden en weer loslaten? Deze vrouw kan noch wil verantwoordelijkheid aanvaarden voor het verdriet dat zij veroorzaakt. Van dit radeloze verdriet wordt in Onder de korenmaat op hartroerende wijze getuigenis afgelegd.
Stenen voor een ransuil
Stenen voor een ransuil bevat drie episoden uit het leven van een jongeman - zoon van een gereformeerde predikant - die zich gaandeweg meer bewust wordt van zijn homofiele aanleg.
Verlovingstijd
`Wil je me zoenen?'
Mij overviel dat verzoek. Aan enige gedragshandeling uit het tamelijk eentonige, opmerkelijk voorspelbare en, vergeleken met bijvoorbeeld de fuut, armzalige ethogram van het menselijk baltsgedrag was ik toen nog niet toe. Omdat Ria mij echter vol verwachting aankeek, knikte ik heel voorzichtig met mijn hoofd.
`Voor een stuiver,' zei ze.
Na de begrafenis van hun stiefvader vertelt een hoogbejaarde moeder aan haar twee zoons dat haar huwelijk met hun vader een vergissing was. De verteller is een van die zoons. Het is echter maar de vraag of hij, zo dat al mogelijk is, zélf de juiste partnerkeuze heeft gemaakt.
Verlovingstijd speelt zich af in Maassluis, eind jaren veertig. In het stadje vestigt zich een fietsenmaker die fout was in de oorlog. Twee verschoppelingen, de zoon van de fietsenmaker en een zoon van een rioolwerker, vinden elkaar.
Hun hechte vriendschap wordt echter steeds beproefd omdat de fietsenmakerszoon al sinds de bewaarschool de vriendinnetjes afpakt van de rioolwerkerszoon.
Zelfs later, als ze beiden in Leiden studeren, blijft dit patroon binnen hun vriendschap gehandhaafd, totdat het uiteindelijk, op onthutsende wijze, wordt doorbroken.
Diversen
De aansprekers
Dit is een boek geworden over de dood in tweeërlei opzicht.
De dood en alles wat ermee te maken heeft als beroep en de dood als verschrikking, als iets waar je niet tegen opgewassen
bent om het te verwerken, zelfs niet als de dood je van huis uit vertrouwd is, of misschien juist daarom niet...
In het voorjaar van 1973 kreeg Maarten 't Hart van de huisarts van zijn ouders te horen dat zijn vader nog maar ten hoogste een half jaar te leven had. De huisarts achtte het, in overleg met Maarten, beter dat zijn vader, zolang hij nog gezond was, niet ingelicht zou worden. Dat betekende dat Maarten 't Hart alleen en in het geheim moest verwerken dat zijn vader spoedig zou sterven.
In dit boek beschrijft hij dit proces en geeft hij tegelijkertijd een beeld van zijn vader en zijn beroep: grafmaker.
De bril van God
Ofschoon in 1997 onder de titel 'Wie God verlaat heeft niets te vrezen' vijfenveertig uiterst kritische bijbeloverdenkingen verschenen van de hand van Maarten 't Hart, luiden op zondag nog altijd de kerkklokken.
Tijd dus voor een de bundeling van een nieuwe serie baldadige overdenkingen.
Ook ongelovigen zullen, voor een beter begrip van die wonderlijke folklore die naar de naam christendom luistert, baat hebben bij de bestudering van deze vermakelijke, soms zelfs ietwat kwaadaardige bijbeloverdenkingen.
De gevaren van joggen
Sinds september 1995 schrijft Maarten 't Hart elke week een column voor de bladen van de Geassocieerde Pers Diensten. Het zijn korte verhaaltjes van zo n vijfhonderd woorden. Zelden laat 't Hart zich daarbij inspireren door actuele gebeurtenissen. De columns hebben meestal een autobiografische achtergrond.
Zijn belangstelling voor de bereiding van voedsel blijkt groot; soms leidt dat er zelfs toe dat hij een recept geeft voor een (vegetarische) maaltijd. Gloedvol verhaalt hij van de smaak van een zelf geteelde en gerooide aardappel vergeleken met die van een 'rommelknol' uit de winkel.
Ook de perikelen van het rijexamen en het houden van geiten, de oprechte afkeer van topsport en de al even diepgevoelde afkeer van reizen leveren stof op voor eigenzinnige boutades en dwarse meningen. Een heel enkele keer maakt hij een uitstapje naar een religieus of literair onderwerp. En dat 't Hart een gezondheidsmaniak is, blijkt uit de nukkige adviezen die hij op het gebied van lichamelijk welzijn verstrekt.
Zoals 't Hart zelf in een van zijn stukjes zegt: hij is eropuit de lezers tegen de haren in te strijken. Een prikkelende, eigenwijze, amusante en tegendraadse bundel.
De groene overmacht; tuinieren op de zware zeeklei
Toen ik mij vijftien jaar geleden op de klei vestigde, wilde ik bijzondere groenten telen. Op de koude klei staan deze plantjes echter weg te kwijnen. Bovendien blijken ze bijzonder in de smaak te vallen bij slakken. Uiteraard zijn die een beetje uitgekeken op Hollansde sla en alledaagse spitskool. En masse streken ze daarom op de paksoi neer. In een mum van tijd werden de groene blaadjes van de mooie plantjes gestript en hield je alleen nog een uit nerven opgetrokken miniatuur-Zadkinemonument over.
De groene overmacht is een soms aangrijpend, maar vaker hilarisch verslag van Maarten 't Harts pogingen om eetbare gewassen te kweken op de zware zeeklei rondom zijn huis. Aanvankelijk legde hij zich toe op de teelt van bijzondere groenten, maar later stelde hij zich bescheidener doelen: de teelt van gangbare groenten. Dit bleek, op de klei, al een loodzware opgave.
De hegemonie over elke vierkante meter grond diende hij voortdurend te betwisten met de onophoudelijk oprukkende brandnetels, vlieren, bramen en de alles overwoekerende haagwindes. De vogels stelen zijn bessen en verorberen zijn appels. De slakken decimeren zijn Chinese kolen en slaplanten, terwijl onder de grond de veenmollen de wortels van zijn jonge aanplant vernietigen. Hij delft derhalve voortdurend het onderspit, maar gaat desondanks blij en manmoedig verder.
De jakobsladder
In De jakobsladder keert Maarten 't Hart terug naar Maassluis van zijn jeugd.
Tegen de achtergrond van de ondergang van het eiland Rozenburg - opgeofferd aan de havenuitbreiding van Rotterdam - beschrijft hij het leven van een opgroeiende jongen.
Centraal staat zijn vriendschap met de streng calvinistische familie Ruygveen.
Een nostalgische, sfeervolle en warme roman, die Maarten 't Hart zelf als zijn meest geslaagde (tot nu toe) beschouwt.
De kritische afstand; agressieve aantekeningen over mens en dier
Maarten 't Hart is werkzaam als etholoog. Hij bestudeert de agressie en seksualiteit binnen hiërarchisch levende groepen, zoals bij ratten. Het lijdt nauwelijks twijfel dat deze studie hem meer inzicht verschaft in situaties zoals die voorkomen binnen hiërarchisch geordende groepen als de gereformeerde gemeente, het leger en eigenlijk onze hele maatschappij.
In dit boek keert 't Hart zich zowel tegen de voorstanders als de tegenstanders van het vergelijken van gedrag van dieren met gedrag van mensen. Dit betekent echter niet dat dit boek alleen maar uit polemische kanttekeningen bestaat, integendeel.
De auteur geeft ook een overzicht van wat door ethologen aan onderzoek naar gedrag van mensen is gedaan. Speels is de wijze waarop hij een ruzie van twee mensen beschrijft als was het een treffen van twee ratten.
Boeiend is ook de manier waarop hij ethologische met literaire gegevens in verband brengt, zoals in het essay over incest-vermijding.
Een tijdens een congres van ethologen over het verschijnsel agressie bijgehouden dagboek besluit deze bundel.
De man met het glas
Bundeling van interviews, recensies, herinneringen, voorwoorden en het In memoriam dat Maarten 't Hart schreef voor de muzikant/schrijver Frits Bernhard Hotz (1922 - 2000).
In afwachting van een echte omvangrijke biografie is dit boekje momenteel het enige overzicht van Hotz' leven en werk.
Met bibliografische lijst van boeken van F.B. Hotz die bij De Arbeiderpers zijn verschenen.
Schrijver: Maarten 't Hart
Eerste uitgave: 2003
ISBN/EAN: 90-70084-36-8
Uitgever: De Kler
Eerste uitgave: 2003
ISBN/EAN: 90-70084-36-8
Uitgever: De Kler
De som van misverstanden; het lezen van boeken
'Nooit zal ik het overweldigende geluksgevoel vergeten dat bezit van me nam toen ik het boekje opensloeg en las over het hondje Tippeltje dat de wijde wereld in ging.'
Zo herinnert Maarten 't Hart zich het eerste echte boek dat hij las. In het openingsessay van De som van misverstanden beschrijft 't Hart hoe de boeken die hij geleidelijk aan ontdekte hem vormden en begeleidden. Al op twaalfjarige leeftijd bestemt hij een schoolschrift voor de 'Catalogus van de bibliotheek van Maarten 't Hart'.
Het zich zigzag een weg vreten door de boekerijen verschafte hem toegang tot een andere wereld, een wereld die ook immuniteit verschafte tegen gescheld, ergernis en woede van een voortdurend aan boeken vijandig gezinde omgeving. Door zich over te geven aan boeken wekte hij zowel toen als nu buitensporige woede op.
In De som van misverstanden geeft 't Hart een stuk van zijn autobiografie aan de hand van boeken die hij ontdekte en schrijvers die hij als leermeesters onderging. Dit is niet de zoveelste bundeling literaire essays. Dit boek geeft een verslag van het plezier aan lezen, het ontsluiert iets van het geheim van de veelschrijver en veellezer Maarten 't Hart.
De vrouw bestaat niet
Maarten 't Hart is niet alleen een van de best verkochte en meest gelezen auteurs in Nederland, hij is ook zeer geducht. Al in de vroegste fase van het opkomende feminisme heeft hij tegen wat hij als verwordingen daarin zag krachtig het woord genomen. In het begin had hij, zo blijkt ook uit zijn boek De kritische afstand, sympathie voor deze beweging, maar deze sympathie is langzaam vervangen door afkeer en ergernis.
Wat nog betrekkelijk onschuldig begon op 22 oktober 1976 op de 'Achterpagina' van NRC Handelsblad groeide al spoedig uit tot een bittere strijd, niet tegen de pogingen om discriminatie en achterstelling op te heffen, maar tegen de uitwassen van de beweging zoals De schaamte voorbij van Anja Meulenbelt, tegen het kritiekloos ophemelen van C.G. Jung, de terugkeer van zoveel vrouwen naar de middeleeuwen, naar allerlei vormen van bijgeloof als waterkijken, kruidenartsenij, tegen sektarische elementen in de beweging, het ongeremde geklaag, het behaaglijk gewentel in zelfbeklag zoals Renate Rubinstein het noemde, en tegen voorgangsters als Andreas Burnier.
Aanvankelijk was het de bedoeling van Maarten 't Hart de artikelen te bundelen die hij her en der over en tegen het feminisme geschreven heeft. Zoveel in die artikelen bleek verouderd, dat er slechts een paar in deze bundel zijn opgenomen. Voor het overige is dit boek nieuw geschreven.
De wereld van Maarten 't Hart
In 1976 verscheen, onder de titel De kritische afstand, de eerste essaybundel van Maarten 't Hart. Zijn vak, de ethologie, vormde de inspiratiebron voor prikkelende beschouwingen over het gedrag van mensen, bekeken via de omweg van diergedrag. In 1978 volgde de tweede essaybundel, De som van misverstanden, over bewonderde schrijvers. De bundel werd bekroond met de J. Greshoff-prijs. Daarna volgden nog tal van essaybundels.
De wereld van Maarten 't Hart is een representatieve bloemlezing essays waarin alle onderwerpen aan bod komen. Steeds verrassend, altijd eigenzinnig, worden literaire, biologische, religieuze, feministische en muzikale onderwerpen onbekommerd van dwarse kanttekeningen voorzien.
Dienstreizen van een thuisblijver
Maarten 't Hart schreef zijn eerste biografie Het roer kan nog zesmaal om in 1984. De titel leek koerswijzigingen aan te kondigen, maar daarvan is niets terechtgekomen. In feite is er sinds 1984 weinig in zijn leven veranderd, behalve dan dat zijn werk vooral in Duitsland grote opgang heeft gemaakt. Over de vaak opmerkelijke en soms ook bizarre consequenties daarvan brengt hij verslag uit in Dienstreizen van een thuisblijver.
't Hart wordt niet alleen in Duitsland gelezen, maar ook in Hongarije en Zweden. Dat levert hilarische hoofdstukken op, evenals zijn weergave van hoe het hem verging als beoogd biograaf van Simon Vestdijk. Aldus ontstond, ondanks het feit dat sinds 1984 het roer niet meer om ging, een kleurrijk vervolg op zijn eerdere biografie.
Du holde Kunst; over muziek
'De muziek, die komt voor mij onvoorwaardelijk op de eerste plaats', verklaarde Maarten 't Hart ooit aan Renate Rubinstein, toen zij hem vroeg wat naar zijn idee de hoogste vorm van kunst was. 'Desnoods zou ik alles kunnen missen, als ik mijn gehoor en mijn liefde voor Bach, Mozart, Schubert, Haydn, Verdi, Wagner, Schumann, Brahms en al die anderen maar houden mag.'
Tot op zekere hoogte heeft de muziek bij hem de plaats ingenomen die ooit, in zijn jeugd, aan de godsdienst was toebedeeld. Dikwijls heeft Maarten 't Hart al geschreven over deze muzikale bezetenheid en over het geluksgevoel dat hem doorstroomt wanneer hij achter het orgel zit. Maar Da holde Kunst is het eerste boek van zijn hand dat geheel en al gewijd is aan de muziek: zijn allergrootste passie.
Bach, Mozart en Schubert, zijn drie lievelingscomponisten, staan uiteraard centraal. 't Hart geeft zijn hoogst onorthodoxe visie op de cantates van Johann Sebastian Bach en probeert aan te tonen dat de inhoud van Mozarts opera's alles te maken heeft met de verhouding tussen vader Leopold en zoon Wolfgang. En in 'O rijkdom van de Onvoltooide' legt hij uit waarom Schubert zoveel werk onvoltooid liet.
Hij schrijft uitvoerig over Scarlatti, Elgar, Saint-Saëns, Tsjaikovski en Richard Strauss, maar geeft ook muzikaal-biografische portretten van een aantal mindere goden die de moeite van het ontdekken meer dan waard zijn: Franz Berwald, Franz Schmidt, Nicolai Medtner, Eduard Tubin en Wilhelm Stenhammar.
Dit stimulerende en scherpzinnige boek biedt niet alleen een fascinerend uitzicht op de klassieke muziek, het onthult en passant ook veel van de persoonlijkheid van Maarten 't Hart.
Een dasspeld uit Toela
Behalve de geruchtmakende Albert Verwey-lezingen die Maarten 't Hart als gastschrijver aan de Leidse universiteit gehouden heeft, bevat deze bundel nog een aantal andere controversiële essays over regels voor de romankunst, de gespletenheid van Nederland, de opmars der neerlandici, en over het werk van Mensje van Keulen, F.B. Hotz, Bordewijk en Maarten Biesheuvel.
Voorts herdenkt 't Hart zijn collega Dick Hillenius, weerlegt hij de argumenten van Karel van het Reve tegen de evolutietheorie en wijdt hij drie essays aan Multatuli.
Als polemisch essayist heeft Maarten 't Hart, zo lijkt het wel, het patent op een montere bewogenheid. Hij heeft een afkeer van de voorgeprogrammeerde interpretatiezucht van literatuurwetenschappers en critici - 'de minst bedeelden onder ons'. Hij is een meester in het ontmaskeren van 'waarheden' die zo vaak vermomde vooringenomenheid blijken te zijn. Tegenover de bedilzucht van de literaire programmeurs stelt hij het spontane lezen van de ware liefhebber.
Een dasspeld uit Toela toont de essayist 't Hart op z'n best: enthousiast, verfrissend en strijdbaar.
Een deerne in lokkend postuur
Op een klein uitstapje naar Leipzig na heeft Maarten 't Hart tot zijn grote tevredenheid het laatste jaar van de eeuw vredig thuis doorgebracht. Grote gebeurtenissen deden zich - op een enkel schaap dat uit de sloot gered moest worden na - voornamelijk in zijn dromen voor.
Overdag laat 't Hart zijn hondje Roef uit; het wereldgebeuren, de oorlog in Kosovo, de aardbeving in Turkije dringen nauwelijks tot hem door. Heel af en toe onderhoudt hij contacten met collega's die in de buurt wonen, zoals F.B. Hotz en Maarten Biesheuvel. Ondertussen werkt hij vooral in de tweede helft van het jaar onafgebroken aan een boek over Bach, zodat voor hem niet 2000 maar 1999 een echt Bach-jaar is geworden.
Ondanks het feit dat er weinig bijzonders gebeurt wordt 't Hart het hele jaar door geconfronteerd met allerlei vormen van waanzin, ja zelfs met een vorm van gekte in zijn eigen psyche. Het verschijnsel waanzin groeit daardoor uit tot een hoofdthema in zijn dagboek.
Daarnaast benut hij deze aantekeningen om herinneringen op te halen aan de winter waarin hij televisiepresentator was, aan zijn vergeefse pogingen om een rijbewijs te halen, aan zijn eertijds hartstochtelijke belangstelling voor de filosofie, aan zijn jongensverlangens om een meisje te zijn, aan zijn passie voor lezen, aan de platenclub waarvan hij al dertig jaar lid is, aan poeders en pillen, en aan zijn middelbare schooltijd.
Zo werd Een deerne in lokkend postuur niet alleen een dagboek maar ook een boek der herinneringen.
Een havik onder Delft; polemische paukeslagen
Maarten 't Hart is weliswaar geen columnist, maar hij heeft toch heel wat artikelen geschreven die verdacht veel op columns lijken. Ze zijn vaak polemisch van aard of ze handelen over curieuze menselijke gedragingen als 'de overijlde resignatie' of de 'pointe-hehaling,'.
Ook schreef hij veel over muziek, en over zijn eigen vakgebied, de ethologie.
In Een havik onder Delft brengt 't Hart dit boeiende mengelwerk nu eindelijk bijeen. De bundel bevat bovendien enkele geruchtmakende langere artikelen, zoals een aanval op de literatuurgeschiedenis van Ton Anbeek en zijn tirade over de verschijnselen Godsdienst en psalmgezang.
Een enkel reisverhaal zelfs siert deze bonte verzameling ketelmuziek, al betreft het dan een reis van een verstokte thuisblijver.
Steeds weet 't Hart ons met zijn felle, anekdotische, uiterst persoonlijke reacties op van alles en nog wat te treffen.
Zo breekt hij bijvoorbeeld een lans voor zijn door de AKO-jury gepasseerde kunstbroeder A.F.Th. van der Heijden. We bezoeken met 't Hart de schrijversmarkt en de gynaecoloog en we leren van hem de kunst van het vermageren met behulp van winterwortelen.
Het wonder van Maarten 't Hart is inderdaad zijn veelzijdigheid, zijn onvooringenomen nieuwsgierigheid naar veel meer dan enkel boeken en schrijvers en zijn vermogen om daar op pakkende wijze over te berichten.
Floroskoop - November
Een verhaaltje, een herinnering, een overpeinzing, een gedicht...
'Ik ben op 25 november 1944 in Maassluis geboren als zoon van een tuinder en een tuindersdochter. Mijn vader werd later grafmaker (het woord doodgraver wilde hij nooit horen).
Zodra ik kon lezen, wilde ik schrijver worden; ik wist evenwel niet hoe je dat moest bereiken. Het leek me dat je eerst beroemd moest zijn en dat dan de uitgevers vanzelf bij je zouden aankloppen.
In de familie was een neef, ingenieur, die een viaduct had aangelegd waarop zijn naam stond. Dat leek me roem...'
Het dovemansorendieet
Na alle boeken over diëten en afvallen is het tijd voor Het dovemansorendieet van Maarten 't Hart: op geheel vernieuwende en eigenzinnige wijze geeft 't Hart commentaar op alle feiten en fabels omtrent afvallen.
Dat doe je niet door veel water te drinken of door je iedere week naar de sportschool te slepen. Nee, je hoeft je slechts aan een aantal makkelijke na te volgen regens te houden die 't Hart op een luchtige en humoristische, doch zeer informatieve wijze aan de lezer presenteert.
Het eeuwige moment
In het titelessay van deze bundel tracht Maarten 't Hart te formuleren hoe en waarom mensen naar muziek luisteren en waar nu precies dat 'eeuwige moment' van muziek, van kunst ligt.
Vervolgens schrijft hij over Vestdijk en Mozart en volgen er essays over de misdaadroman en over door hem zo bewonderde auteurs als Dickens, Emily Brontë, Kierkegaard, Söderberg en Canetti.
Het meisje met de zwarte nagels
Het laatste boek dat schrijver Maarten 't Hart bij de Openbare Bibliotheek Leiden heeft geleend, is de grote-letter-uitgave van 'Bezeten van mij' van Nicci French. 'Niet omdat mijn ogen slecht zijn, maar omdat de normale uitgave altijd uitgeleend is.'
Het eerste boek dat 't Hart veertig jaar geleden leende, was het toentertijd in sommige kringen opruiende 'Zielkunde en de zin van ons leven' van J. de Hoop. Deze en andere wetenswaardigheden heeft 't Hart verwerkt in het boekje Het meisje met de zwarte nagels, dat 29 september 2002 in de Centrale Bibliotheek in Leiden ten doop werd gehouden. 't Hart, grootgebruiker van de Leidse bibliotheek, schreef het essay om zijn veertigjarig bibliotheekbezoek te vieren.
Uitgave in samenwerking met de Openbare Bibliotheek Leiden en uitgegeven ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum van Maarten 't Hart als lezer bij de Openbare Bibliotheek Leiden.
Schrijver: Maarten 't Hart
Eerste uitgave: 2002
ISBN/EAN: 90-70084-34-1
Uitgever: De Kler
Eerste uitgave: 2002
ISBN/EAN: 90-70084-34-1
Uitgever: De Kler
Het roer kan nog zesmaal om
Ik had helemaal geen ongelukkige jeugd, eerder integendeel, en ik was toen evenals nu van nature opgewekt en vrolijk. Als ik over vroeger schrijf is dat niet uit onverteerd en onvergeten leed maar uit plezier in de herinnering: ik schrijf niet van mij af, ik schrijf naar mij toe.
In Het roer kan nog zesmaal om, 'voorlopige herinneringen', beschrijft Maarten 't Hart zijn jeugd, zijn studentenjaren en zijn spectaculaire carrière als auteur.
Schrijver: Maarten 't Hart
Eerste uitgave: 1984
ISBN/EAN: 90-413-3077-1
Uitgever: Singel Pockets
Eerste uitgave: 1984
ISBN/EAN: 90-413-3077-1
Uitgever: Singel Pockets
Johann Sebastian Bach
Toen Maarten 't Hart acht jaar oud was, hoorde hij “Wohl mir, dass ich Jesum habe” uit cantate 147 in de befaamde piano-bewerking van Myra Hess. Het was het mooiste wat hij ooit gehoord had, en sindsdien is hij een hartstochtelijke bewonderaar van Johann Sebastiaan Bach.
Bach is zijn oudste, diepste, grootste liefde. Zelfs Mozart, die hij toch ook onvoorwaardelijk bewondert, neemt in zijn hart niet zo'n grote plaats in als Bach. Dat is ook te danken aan het feit dat hij zich iedere dag aan de piano laaft aan de springlevende geest van dit onvergankelijke genie.
In dit boek bespreekt hij een aantal biografische onduidelijkheden in het leven van Bach, probeert hij aan te tonen dat Bach rond 1730 in een crisis geraakte vanwege zijn huiselijke omstandigheden, geeft hij zijn visies op de cantates, de concerten, het Wohltemperierte Klavier, de andere klaviermuziek, de Matthäuspassion, de kamermuziek, en op de omvangrijke literatuur over het fenomeen Bach.
Bach is zijn oudste, diepste, grootste liefde. Zelfs Mozart, die hij toch ook onvoorwaardelijk bewondert, neemt in zijn hart niet zo'n grote plaats in als Bach. Dat is ook te danken aan het feit dat hij zich iedere dag aan de piano laaft aan de springlevende geest van dit onvergankelijke genie.
In dit boek bespreekt hij een aantal biografische onduidelijkheden in het leven van Bach, probeert hij aan te tonen dat Bach rond 1730 in een crisis geraakte vanwege zijn huiselijke omstandigheden, geeft hij zijn visies op de cantates, de concerten, het Wohltemperierte Klavier, de andere klaviermuziek, de Matthäuspassion, de kamermuziek, en op de omvangrijke literatuur over het fenomeen Bach.
Magdalena
'Na mijn dood,' zei de moeder van Maarten t Hart vaak, 'kun je over me schrijven wat je wilt, maar spaar me zolang ik leef.'
Daarom heeft 't Hart in zijn werk zijn moeder zo veel mogelijk uit het zicht gehouden, waardoor een enigszins vertekend beeld van zijn jeugd ontstond.
Nu zijn moeder in 2012 is overleden, kan Maarten t Hart alsnog de wonderlijke eigenaardigheden en de onwrikbare, rotsvaste zekerheid des geloofs van zijn moeder aan een nader onderzoek onderwerpen, aldus een leemte in zijn autobiografie opvullend.
Mozart en de anderen
Mozart en de anderen is allereerst een liefdesverklaring aan de componist die, op Bach na, alle andere componisten moeiteloos overtreft. Over Mozart is al zo veel geschreven dat het niet eenvoudig lijkt daar nog iets origineels aan toe te voegen.
Via een verslag van persoonlijke ervaringen met zijn muziek en door de keuze van onverwachte invalshoeken wordt de lezer attent gemaakt op de boeiendste composities uit dit verbluffende oeuvre, terwijl daarnaast nog enkele onbelicht gebleven aspecten uit leven en werk van Mozart aan de orde komen (zo was Mozart, net als Bach, Schubert, Wagner en nog vele andere grote componisten, de jongste telg in een groot gezin).
Voorts bevat Mozart en de anderen columns en opstellen over die anderen (Bach, Beethoven, Brahms, Bruckner, Chausson, Chopin, Couperin, Dvorak, Goetz, Haydn, Korngold, Rachmaninoff, Reger, Schubert, Shapiro, Spohr, Verdi, Wagner), alsmede een filippica tegen de popmuziek en het enige muziekinterview dat Maarten 't Hart ooit maakte, met de sopraan Dawn Upshaw.
Ongewenste zeereis
De beide vorige essaybundels van Maarten 't Hart waren ieder gewijd aan één onderwerp: De kritische afstand aan de ethologie, De som van misverstanden - bekroond met de Greshoffprijs - aan het lezen van literatuur.
Deze essaybundel geeft daarentegen een kaleidoscopisch beeld van de veelzijdigheid van Maarten 't Hart. De bundel is opgedeeld in vier groepen: essays over vrouwen en discriminatie, over biologie, over literatuur en over reizen.
In de eerste groep komen niet alleen vrouwen in de literatuur ter sprake, hetzij als schrijfster, hetzij als romanpersonage, maar ook de vrouw, terwijl de auteur steeds laat merken dat hij het feminisme een warm hart toedraagt, maar dat niet op een idolate wijze.
In sommige essays vervagen de grenzen tussen autobiografie, essay en verhaal, zodat het essay hier weer is wat het volgens de definitie van Buddingh' behoort te zijn: 'Een altijd subjectief en vaak sterk persoonlijk getint opstel van niet al te grote omvang over onderwerpen van zeer uiteenlopende aard, vaak "literair of wijsgerig" doch soms ook voorvallen uit het dagelijks leven behandelend.'
Ratten
Weinig dieren worden zo intensief bestreden als ratten. Maar geen enkel ander dier heeft een grotere invloed gehad (en heeft dat nog) op het medische, farmacologische, psychologische en zelfs sociologische denken.
Zonder de witte laboratoriumrat is de grote vooruitgang van de medische wetenschap sinds 1900 ondenkbaar. Zonder de rat zou de pil er niet zijn geweest. Dierpsychologische onderzoekingen met ratten (onder andere in de Skinner-box) hebben geheel nieuwe inzichten doen ontstaan over de opvoeding van kinderen, inzichten die vaak al praktisch verwezenlijkt zijn.
Over al deze aspecten van de rat handelt dit boek, met als uitgangspunt dat het zowel voor de bestrijding als voor de bestudering van de rat van het grootste belang is meer te weten van het gedrag en de leefwijze van de soort. Aan het gedrag en de leefwijze worden twee uitvoerige hoofdstukken gewijd en de meeste illustraties betreffen de gedragshandelingen.
Maar ook de bestrijding, het leervermogen en de geschiedenis van de rat komen uitvoerig aan de orde.
Voor het steeds toenemende aantal mensen dat ratten houdt als huisdier zijn er praktische tips.
Het raadselachtige fenomeen van de rattenkoning wordt besproken (met illustraties), waarbij alle bekende vondsten worden behandeld.
Wie God verlaat heeft niets te vrezen
Elke gelovige is vertrouwd met de bijbeloverdenking, variërend van een lange preek tot een korte beschouwing op de achterkant van een kalenderblaadje. De overdenkingen hebben altijd een sterk moraliserende inslag, waarbij de gelovige steevast miskleunt; uiteraard is al wat God doet welgedaan.
Dat de inhoud van deze preken en bijbeloverdenkingen vaak niet strookt met datgene wat je in de bijbel kunt lezen, ontdekte Maarten 't Hart al vroeg. Over de groeiende twijfel van jongsaf aan, onder andere door verbazingwekkende ontdekkingen in de Schrift, heeft hij een serie alternatieve bijbeloverdenkingen geschreven.
Van 1992 tot 1994 publiceerde Maarten 't Hart in NRC Handelsblad zestien van deze stukken. Deze werden vanwege hun controversiële aard onthaald op een stortvloed van grotendeels woedende brieven. We1licht mede om deze reden besloot de redactie met de serie te stoppen.
In 1996 en 1997 volgden echter nog zeven bijbeloverdenkingen, die ook weer veel stof deden opwaaien.
In deze bundel zijn deze drieëntwintig bijbelcolumns opgenomen, plus nog een even groot aantal andere die 't Hart niet eerder heeft durven publiceren.
Een revelatie voor devote christenen en wankelmoedigen, een hart onder de riem voor regelrechte godontkenners. Deze bundel zal opschudding en gekrakeel veroorzaken onder allerlei gezindten in Nederland.
Gerelateerde schrijvers