Boeken van Philippe Claudel

De Middellandse Zee. Een eilandengroep met wijngaarden en olijfbomen, bevolkt door een kleine vissersgemeenschap. Een geïsoleerde plek, weg van het lawaai van de wereld, tot op een dag een oude vrouw op het vulkanische strand drie lijken aantreft.

Wie waren deze mensen? Wat moet er gebeuren met hun overblijfselen? Moet de waarheid onder ogen worden gezien of is het mogelijk dit mysterie te negeren?

Een filmmaker van middelbare leeftijd verliest zijn beste vriend, de grappige en vaak verwarrende Eugène. Laverend tussen twee magnifieke vrouwen, tussen het verleden en het heden en omringd door herinneringen aan geliefde gezichten en onverwachte ontmoetingen, denkt hij na over de plek die de dood in het leven heeft.

De boom in het land Toraja is een schitterende, uiterst persoonlijke roman over de vriendschap en ouder worden, over verlies en hoop.

Een Duitse soldaat strompelt door een bos, gekleed in lompen en tot op het bot verkleumd. Wanneer hij licht ziet branden in een gebouw denkt hij hulp gevonden te hebben.

Vele jaren later stuit een joodse jongen, die zijn hele familie tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft verloren, tijdens een boswandeling op het dode lichaam van een verbrande soldaat. Elders wordt een ogenschijnlijk vreedzame oudere man in een hospice zeer slecht behandeld door een barse jonge vrouw. Maar wie van hen is het wreedst?

Op ingenieuze wijze verbindt Philippe Claudel deze verhaallijnen en construeert zo een fabel over de condition humaine. Wie is slachtoffer, wie is dader? Deze intrigerende roman biedt de lezer de kans om zelf een antwoord op deze belangwekkende vraag te formuleren.

Kleine mechanieken is een bundel van dertien verhalen die zich afspelen in duistere en magisch-realistisch aandoende werelden. De titel is ontleend aan een uitspraak van Blaise Pascal: 'We zijn kleine mechanieken, op een dwaalspoor gebracht door het oneindig grote of kleine.' De verhalen gaan over de momenten waarop die mechaniekjes in de war worden gebracht en van slag raken, vastlopen of breken.

Philippe Claudel haalt het maximale uit de korte-verhaalvorm door te spelen met locaties, personages en tijden. De verhalen ontwikkelen zich op een plaats tussen droom en werkelijkheid, soms in een verbeeld verleden, soms in een angstaanjagende toekomst, soms in een heden dat bekend lijkt maar tegelijkertijd vervormd is.

 Stuk voor stuk zijn het juweeltjes in stijl, altijd herkenbaar voor de liefhebbers van zijn werk, maar het zijn ook verrassende verhalen in de manier waarop voor Claudel kenmerkende thema's als menselijkheid, dood, dromen en macht worden uitgewerkt.

Een man plaatst naaktfoto's van zijn vrouw op internet en biedt haar ter veiling aan. Een andere man biecht bij zijn collega op dat zijn penis ineens verdwenen is. Een groepje verveelde vakantiegangers besluit om een weddenschap te houden hoe lang het duurt voor een schip met vluchtelingen zinkt.

Het zijn slechts drie van de vele anekdotes die Philippe Claudel in Onmenselijk vertelt. Hij is 'ervan overtuigd dat er situaties zijn waarbij de literatuur de rol van schuurpapier op zich moet nemen. Om de hersens op te schuren – het doet eerst pijn, maar daarna kriebelt het ook'. Het resultaat is een reeks verrassende en prikkelende verhalen die een nieuwe, vileine kant van Claudel laten zien.

In een ingedut dorp aan de rand van het wegkwijnende Oostenrijks-Hongaarse Rijk wordt in een ijskoude winter de plaatselijke priester dood aangetroffen. Zijn hoofd is verbrijzeld door een steen. Wie kan deze man zo hebben gehaat in een gemeenschap waar christenen en moslims altijd in harmonie hebben geleefd?

De moord veroorzaakt een schokgolf in het dorp. Voor politieman Nourio, geholpen door zijn trouwe assistent Baraj, is deze zaak een welkome onderbreking van zijn eentonige dagen. Hij beseft al snel dat het achterhalen van de waarheid de spanningen in het dorp niet noodzakelijkerwijs zullen doen afnemen. Nourio’s superieuren sporen hem aan om de stem van het volk te laten horen en de moslims voor de moord verantwoordelijk te stellen.

In de maanden die volgen ontvouwt zich een tragedie waarbij de slechte gewoonten van de mensheid en de misdaden en wreedheden tussen buren een hoofdrol spelen. Heeft het zin om je te verzetten tegen de onstuitbare loop der gebeurtenissen?

Vaders aftershave, moeders zonnebrand, het zijdeachtige haar van zijn eerste geliefde, Gauloises en Gitanes, kaneel voor op de taart en in de glühwein, kooltjes om je warm te houden, inktpotten op school, hooi op de velden, de trui van een oom? In 63 teksten beschrijft Claudel evenzoveel geuren uit zijn verleden. Stuk voor stuk roepen ze een vergeten wereld op waar nog flarden van bestaan: zoete en bittere geuren, soms eenvoudig, soms complex.

Als nooit tevoren beschrijft Philippe Claudel zijn wortels, de streek rondom Nancy waar hij vandaan komt, het stadje Dombasle-sur-Meurthe waar hij geboren is en nog altijd woont, zijn ouders en zijn zussen. In de loop van het boek ontstaat een landschap van naaldbomen, beekjes en akkers van zwarte aarde. Een wereld van eenvoudige, oprechte mensen die sterven in het bed waarin ze geboren zijn. Met dit boek brengt Claudel hun een eerbetoon, maar daarnaast vertelt hij voor het eerst en 'ondanks zichzelf' over zichzelf.

Geuren is een buitengewone en kleurrijke verzameling verhalen, stevig verankerd in Claudels geboortestreek, en beslist het meest persoonlijke wat hij ooit heeft geschreven.