Boeken van Ulrich Alexander Boschwitz

De reiziger is een aangrijpende roman over een joodse man, Otto Silbermann, die in 1938 weet te ontsnappen aan de pogroms van de nazi's. Met een koffer vol geld komt hij op straat te staan, maar hij kan geen kant op. Al zijn familieleden en vrienden zijn al gearresteerd of verdwenen. Silbermann probeert onzichtbaar te blijven, neemt trein na trein, in het midden van de noodtoestand. In eerste instantie gelooft hij nog dat hij naar het buitenland kan vluchten, maar zijn poging om de grens met België illegaal over te steken mislukt.

Hij vlucht van stad naar stad om aan zijn belagers te ontsnappen - van Berlijn naar Hamburg naar Dortmund naar Aken - en verblijft wekenlang in treinen, op platforms, in stationsrestaurants. Hij ontmoet vluchtelingen en nazi's, goede en slechte mensen. Hij observeert de onverschilligheid van de menigte, de compassie van enkelen. En ook zijn eigen angst.

Nooit eerder was iemand in staat zich zo direct in te leven in de sfeer van Duitsland vlak voor de oorlog uitbrak. In de gesprekken die Silbermann voert en hoort, wordt de angstaanjagende werkelijkheid van het leven in die tijd op indrukwekkende wijze weerspiegeld. Zelfs wanneer Silbermann, gek geworden van angst, opgesloten wordt in een inrichting, blijft hij geloven in het goede van de mens.

Berlijn, 1920-1930. De hoofdrolspelers in Mensen naast het leven hebben het niet gemakkelijk. Velen hebben geen dak boven hun hoofd en leven op de straten en pleinen. Zij zijn de echte verliezers van de economische crisis: zij die terugkeren uit de oorlog, bedelaars, prostituees, gekken: mensen naast het leven. Ze proberen rond te komen, te overleven, ze bedelen, maken muziek, prostitueren zichzelf, doen klusjes.

’s Avonds ontmoeten ze elkaar in De Vrolijke Jager. Sommigen gaan erheen om te drinken, anderen voor de muziek, om te dansen, maar allemaal worden ze gedreven door het verlangen naar een paar zorgeloze uurtjes voordat het grijze leven van alledag de volgende ochtend weer begint. Want ook al valt er voor hen weinig te lachen, toch stoppen ze nooit met het vieren van het leven. Totdat de situatie in de Waidmann escaleert...

Als door een vergrootglas ontleedt Boschwitz, toen hij Mensen naast het leven schreef nog maar tweeëntwintig jaar oud, de Berlijnse arbeidersklasse van het interbellum.