Boeken van Griet Op de Beeck

Het inzicht was vers, het dampte nog. Olivia trok haar zwarte jurk recht en keek naar haar dochter. De ogen gezwollen, de neus rood rond de vleugels van al dat gewrijf met papieren zakdoekjes, een likje gemist snot glanzend bij haar bovenlip. Roos had het moeilijk, Olivia wou dat ze iets kon doen. Roos greep haar arm, haakte in en troonde haar mee door het gangpad. De kist verdween de lijkwagen in, en zij bleven achter in de tochtige hal van de kerk. Olivia was nog nooit zo blij geweest dat mensen elkaars gedachten niet kunnen lezen.

Gezien de feiten gaat over Olivia, een vrouw van eenenzeventig. Voor haar wordt alles anders als de man sterft met wie ze heel lang getrouwd was. In een ontwapenende weigering om zich te gaan gedragen naar de wens van anderen of naar het traditionele beeld van wat ouderen zouden moeten doen, gaat ze op zoek naar een manier om haar bestaan van tel te laten zijn. Een verhaal over de kracht van spijt hebben, de gretige wil om goed te leven, de warme wurggreep van families, de angst om ruimte in te nemen, de kilte van de wereld zoals we hem kennen en het wapen dat liefde kan zijn, als ze echt is tenminste.

Griet Op de Beeck heeft een Boekenweekgeschenk geschreven waarin ze met lichtheid en humor de zwaarte verkent, waarin ze familieverhoudingen tekent in al hun broeierige complexiteit, waarin ze durft te pleiten voor het belang van emotie, waarin ze subtiel de politieke realiteit van vandaag aan de kaak stelt, waarin positivisme zoekt naar een nieuwe, eigenzinnige definitie.

Vijftien heel verschillende mensen. Allemaal op een bepalend moment in hun leven, zo'n moment waarop de dingen ontploffen of imploderen, stilvallen of deblokkeren, kapotgaan of ten goede keren.

Gij nu gaat over wurgende eenzaamheid. Over vluchten en ontsnappen, wat geenszins hetzelfde is. Over verledens die je blijven achtervolgen, tot je beter leert te weten. Over de liefde die kan helpen, als je dat durft toe te laten. Over het verlangen om gezien te worden, de verschroeiende dwang om het goed te doen, de angst voor het geluk, vaak groter dan die voor het verdriet, de opmerkelijke veerkracht van wie weigert op te geven. En over de heftige wereld die het soms zelfs de dappersten onmogelijk maakt.

Griet Op de Beeck heeft geen roman geschreven, maar Gij nu is geenszins een verzameling per ongeluk bij elkaar geplaatste verhalen. Het is wel degelijk de bedoeling om bij het begin te beginnen en door te lezen tot het eind, om dan te ontdekken dat het boek meer is dan de droge optelsom van de afzonderlijke delen. Niet omdat er anekdotische verbanden zouden bestaan, maar omdat de schrijver probeert op deze manier iets te vertellen wat de lotgevallen van de vijftien individuen ver overstijgt.

Kom hier dat ik u kus is een roman over Mona, als kind, als vierentwintigjarige, en als vijfendertigjarige.

Een verhaal over waarom we worden wie we zijn, geschreven met humor, scherpte en veel schaamteloze eerlijkheid. Over ouders en kinderen. Over kapotte mensen en hoe zij ongewild anderen ook kapotmaken. Over waar verantwoordelijkheid eindigt en schuld begint. Over geheimen en eenzaamheid. Over ziekte en zwijgen. Over de gevaren van sterk zijn. Over vergeten en niet kunnen vergeten. Over jezelf durven redden. En natuurlijk ook nog over de liefde. Omdat dat alles is wat we hebben, of toch bijna.

Als je aan Griet Op de Beeck denkt, dan denk je aan gekwelde kinderen. Met meesterhand schetst ze beschadigde kinderzieltjes, zonder ooit in melodrama te vervallen. Haar psychologische portretten knagen aan de ziel van de lezer.

In Lou is een kunstgreep uitgehaald: dit zijn alle fragmenten van het personage Lou uit Op de Beecks veelgeprezen debuutroman Vele hemels boven de zevende, die verteld wordt vanuit vijf verschillende perspectieven. Dat van de twaalfjarige Lou is er daar een van. En wat blijkt: de fragmenten leveren een nieuw, schitterend geheel op!

* Lou is een uitgave uit de reeks Literaire Juweeltjes. Literaire Juweeltjes is een reeks die wordt uitgegeven door Uitgeverij B for Books als leesbevorderingsproject. Het zijn kleine hardcover boekjes en bevatten ca. 60 bladzijden.

Play it fuckin' loud is een weergave van de Frans Kellendonklezing die de auteur uitsprak in april 2018, waarin zij het moment eert waarop een artiest eerlijk naar zichzelf is en zich niet voegt naar fans, verwachtingen en conventies.

Het was Bob Dylans bekende antwoord op een schreeuwer uit het publiek die hem tijdens een concert ‘judas’ noemde. Als het erop aankomt harder gaan in plaats van terugplooien. Wat Griet Op de Beeck fascineert in Frans Kellendonk is zijn contrairigheid, zoals dat in Vlaanderen heet. Hij leek minder talent te hebben om te leven dan om te schrijven, maar hij was op alle fronten een vechter, een terugvechter. Hij voerde strijd met zichzelf, met de zijnen, met journalisten en critici, met andersgezinden, met al wie hem verkeerd begreep.

Misschien is die attitude voor haar het allerbelangrijkste stuk Kellendonk dat moet worden gehuldigd. Misschien mag de zin van iemands schrijverschap ook worden afgemeten aan de bereidheid om tegenstand te trotseren, om zich uit te spreken, om lastige vragen te stellen, om on- wenselijke stukken van de werkelijkheid te benoemen, om weerstand te bieden aan taboes. Misschien mag de literatuur de arrogante ambitie hebben om bij te dragen tot een beter leven.

Een lezing over wat een schrijver vandaag kan, mag en misschien zelfs moet zijn.

Lou is twaalf, Eva zesendertig, Elsie tweeënveertig, Casper zesenveertig, en Jos eenenzeventig. Vijf mensen, met elkaar verbonden, vertellen hun verhaal. Over onverwacht geluk dat de dingen moeilijk maakt, over geheimen die te groot lijken, over de complexe kunst van het jong zijn, over obstakels die bergen worden, amper te beklimmen, over blijven proberen, tot waar geen mens meer verder kan.

In Vele hemels boven de zevende vechten vijf uiteenlopende figuren meer met zichzelf dan met elkaar in dit bestaan dat belachelijk mooi en geweldig lastig is, allemaal tegelijk.

Griet Op de Beeck heeft een indrukwekkend debuut geschreven. Met prachtige zinnen en oorspronkelijke observaties creëert ze niet alleen een stel intrigerende personages, maar schetst ze ook een treffend beeld van deze tijd. Vele hemels boven de zevende is een veelstemmige roman, die je onmogelijk vrijblijvend kunt lezen. Geestig, pijnlijk en ontregelend herkenbaar.

De zitting was in volle gang, maar Lucas stond op en liep de raadkamer uit. Soms weet een lijf beter wat te doen dan alle opgetelde rationaliteit. Hij stapte in zijn auto en zonder veel nadenken reed hij naar de brug, de brug waar elk jaar gemiddeld veertien mensen af sprongen.

Het beste wat we hebben is een boek over stoppen met almaar doorgaan en stil blijven staan, over de complexiteit van collectief oud zeer, over hoever de schaduwen van het verleden reiken, over afscheid durven nemen, over de schoonheid van echte soorten samen, over wat een mens kan doen in een wereld zoals die van nu.

Deze roman is het eerste deel van een trilogie waarin Griet Op de Beeck een voor haar erg belangrijke thematiek tot op het bot wil proberen uit te spitten. Drie boeken, perfect afzonderlijk te lezen indien gewenst, met drie perspectieven op eenzelfde problematiek, die telkens de ruimte krijgen. Omdat sommige dingen niet simpel te vertellen zijn.

Lise weet het niet zo goed, hoe leven gaat. Niet als ze vijftien is, maar evenmin als late twintiger. Ze vindt nochtans dat ze eigenlijk geen reden tot klagen heeft, zoals de meeste mensen die proberen sterk te zijn en het goed te doen. Dus zij gaat door, en probeert diegene te worden die ze denkt te moeten zijn.

Let op mijn woorden is een roman over hoe de start van ons bestaan onontkoombaar het vervolg bepaalt, zelfs als dat een blinde vlek blijft. Over families die de rangen sluiten. Over morsige liefde en echte connectie. Over de onontkoombaarheid van verlies en het belang van blijven zoeken. Over de angst om te dromen en een diep verlangen naar beter dat misschien wel bestaat voor wie weigert op te geven. Misschien.

Een verhaal dat alles blootlegt, behalve dat wat je verwacht.

Het was niet altijd zo. Vroeger werd er gelachen en gepraat en feestgevierd. Dat dénkt Lexi niet alleen, dat wéét ze, want er bestaan foto’s van. Van mama in een kanariegele jurk, een sigaret in de ene hand, een glas in de andere. Ze kijkt recht in de camera en steekt haar tong uit. Niet om gemeen te zijn, maar om gek te doen, dat kan je zien. En er is er een van mama die danst terwijl iedereen kijkt. En van mama die op papa’s knieën zit terwijl ze allebei praten met andere mensen die maar half op de foto staan. Halve mensen die ze waarschijnlijk zijn vergeten. Lexi heeft ze in elk geval nooit gezien.

Maar dat is allemaal heel lang geleden. Lexi was toen nog niet geboren, en Lexi vindt dat ze al heel lang heeft geleefd. Zij wel, dat is het probleem.

Jij mag alles zijn is een verhaal voor jonge lezers en voor mensen die wel eens in het hoofd van een negenjarige willen wonen. Het is een ontroerend boek over een meisje dat dapper doet wat ze denkt dat van haar verwacht wordt, zelfs als dat ingewikkelde dingen zijn. Een verhaal over ouders en kinderen, over verdriet dat maar niet lijkt te willen overgaan, over de zoektocht naar alle soorten beter. En over liefde, en wat dat eigenlijk echt is, of zou moeten zijn.