Boeken van Antonio Scurati

In non-fictie werd alles al over Benito Mussolini geschreven. We meenden hem wel te kennen. Tot de gelauwerde, eigenzinnige schrijver Scurati hem in een romanfiguur omdoopte. Zonder er feiten bij te verzinnen. Het resultaat is een indrukwekkende, documentaire roman, die een kleurrijke geschiedenis tot leven brengt, en ons waarschuwt.

De jonge Mussolini is als een beest: hij voelt en ruikt de tijd die eraan komt, in het uitgeputte Italië van net na de Eerste Wereldoorlog. Afgezet als socialistisch leider, plaatst de onvermoeibare politieke agitator zich aan het hoofd van de onwettigen, de misdadigers, brandstichters en andere woeste dwazen.

Met afschuw en fascinatie beschrijft Scurati hoe zijn opportunistische personage, hongerend naar macht en seks, zich van 1919 tot 1924 leugenachtig en instinctmatig van socialisme naar fascisme beweegt.

Begin 1925. Benito Mussolini staat aan de rand van de dood vanwege een heftige maagzweer die zijn leven van binnenuit bedreigt. Hiermee opent De man van de voorzienigheid, het tweede deel van Antonio Scurati's wervelende trilogie over Benito Mussolini en de opvolger van de bestseller De zoon van de eeuw.

Het regime van Mussolini heeft zojuist een ernstige crisis overleefd na de moord op de socialistische leider Giacomo Matteotti. De moord is gepleegd door fascistische knokploegen en Mussolini neemt, na eerdere ontkenning, de verantwoordelijkheid op zich alsof het een verdienste is. Niet veel later laat hij zich uitroepen tot Duce, dictator van Italië. In de jaren die volgen breidt de macht van Mussolini zich steeds krachtiger uit; Paus Pius XI stelt zelfs dat Mussolini door de voorzienigheid gezonden is.

Door zijn indrukwekkende vermenging van feit en fictie laat Scurati de lezer ervaren hoe het is om in het centrum van de macht te zitten. Aanstekelijk en psychologisch treffend beschrijft hij de periode van 1925 tot 1932, de eerste jaren van Mussolini als Duce, de jaren waarin de democratie verdween.

Op 3 mei 1938 wordt Adolf Hitler door Mussolini in Italië ontvangen voor een bezoek aan Rome, Napels en Florence. Enkele weken eerder heeft Hitler de Anschluss van Oostenrijk afgekondigd en Mussolini bereidt zich voor op de afkondiging van een ongekend strenge rassenwetgeving. Toch zijn er nog velen in Italië die hopen dat er een einde komt aan de machtswellust van de twee regeringsleiders.

Antonio Scurati reconstrueert met koortsachtige precisie het beangstigende delirium van Mussolini, in de waan dat hij de beslissingen van de Führer kan beïnvloeden terwijl hij zich ervan bewust is hoe onvoorbereid Italië op de oorlog is.

De laatste dagen van Europa beslaat de periode van 1938 tot en met 1940: het hoogtepunt van het zelfbedrog van fascistisch Italië, dat buigt voor de rassenwetten en het bondgenootschap met nazi-Duitsland. Scurati beschrijft hiermee de laatste dagen van een Europa dat niet in staat bleek te ontsnappen aan het kwaad van het totalitarisme: een tragische en krachtige roman, vol waarschuwingen voor onze toekomst.