Boeken van C.S. Lewis

Het boek dat voor je ligt is eigenlijk helemaal niet voor je bestemd. De fantasieverhalen die C.S. Lewis en zijn broer Warren op respectievelijk 8 en 11-jarige leeftijd schreven, waren vooral voor elkaar bedoeld. Ze ontstonden op druilerige, mistige dagen op een zolderkamertje van hun statige ouderlijk huis, in een voorstad van Belfast. Jack Lewis maakte voor zijn verhalen vooral gebruik van de 'aangeklede dieren' van Beatrix Potter en dat deel noemde hij 'Dierenland'.

Zijn broer Warnie noemde zijn helft 'India'. Toen hun schrijven en hun fantasie tot volle bloei kwamen, brachten ze die beide elementen samen in het land Boxen, een land vol van geschiedenis, politiek, oorlog en avontuur.

De tekst is niet speciaal voor kinderen geschreven, wel door kinderen. Om zo dicht mogelijk bij de originele tekst te blijven, zijn de oorspronkelijke taal- en schrijffouten gehandhaafd. Wat je nu in handen houdt zijn de eerste, prachtige verhalen van twee kinderen die later bekende auteurs zijn geworden. De jongste, Jack Lewis, werd wereldberoemd als de schepper van Narnia; zijn broer Warnie was auteur van zeven boeken over de Franse geschiedenis.

Maar hier begon het allemaal - in Boxen.

* Geschreven door C.S. Lewis & W.H. Lewis.

Een ervaren duivel schrijft brieven naar zijn neefje (een duivel in opleiding) om hem de fijne kneepjes van het vak te leren: hoe je christenen kunt verleiden om hun geloof te verloochenen.

Met The Screwtape letters, verschenen in 1942 en opgedragen aan zijn vriend Tolkien, werd C.S. Lewis in één klap een bekende schrijver. Het boek is sindsdien voortdurend herdrukt. Hetzelfde geldt voor de Nederlandse vertaling, Brieven uit de hel, die sinds 1947 meer dan twintig keer is herdrukt.

De hellebewoners maken per bus een uitstapje naar de hemel, maar niemand van hen wil er blijven. Hemel en hel passen niet bij elkaar, net zomin als goed en kwaad. Tussen beiden bestaat een absolute scheiding.

Lewis schrijft: 'Ik verzoek mijn lezers te bedenken dat dit verhaal een allegorie is. Het bevat natuurlijk een moraal, maar de in dit boek vertelde gebeurtenissen na de dood zijn de vrucht van mijn verbeelding'.

C.S. Lewis rekende Het ware gelaat tot het beste verhalende proza dat hij geschreven had - en wie het leest, zal hem daarin al gauw gelijk geven.

Deze roman is een vrije hervertelling van het Romeinse sprookje Amor en Psyche, met als decor een barbaars koninkrijk aan de rand van de antieke Griekse wereld. Kunstig verweven met het prachtige verhaal komen allerlei vragen over verstand en intuïtie, verdichting en waarheid, schijn en werkelijkheid aan de orde.

Hoofdpersoon en vertelster is de afzichtelijke koningsdochter Orual, die zich verbeeldt dat zij haar goddelijk mooie zusje Psyche boven alles lief heeft. Orual gaat gesluierd door het leven. Op het hoogtepunt van haar verhaal wordt haar niet alleen de sluier van het gezicht getrokken, maar blijkt ook het ware gelaat van haar liefde.

De complete Kronieken van Narnia bevat de boeken:

1. Het neefje van de tovenaar
2. Het betoverde land achter de kleerkast
3. Het paard en de jongen
4. Prins Caspian
5. De reis van het drakenschip
6. De zilveren stoel
7. Het laatste gevecht

* Met handgekleurde illustraties van kunstenares Pauline Baynes.

Op een dag gaat Digory met zijn buurmeisje Polly op ontdekkingstocht in het grote huis. Hij woont daar met zijn zieke moeder en zijn oom en tante. Per ongeluk ontdekken ze een geheime gang, die naar de kamer van oom Andreas leidt. Dan begint het grootste avontuur van hun leven.

Oom Andreas is een tovenaar en hij wil zijn kunsten wel eens op Digory en Polly uitproberen. Hij tovert ze weg naar vreemde werelden. Uiteindelijk komen ze in Narnia terecht. Daar maken ze mee hoe de eerste koning en koningin gekroond worden, en hoe de leeuw Aslan de dieren leert praten.

Maar ze hebben ook - tegen hun zin - de slechte koningin Jadis wakker gemaakt en naar Narnia meegenomen. Zal het hun lukken om dat grote kwaad weer goed te maken? En zal Digory's moeder, van wie hij zoveel houdt, misschien met hulp van Aslan weer beter worden?

Vier kinderen, Peter, Susan, Edmund en Lucy gaan uit logeren in het geheimzinnige, grote huis van een oude professor. Als ze op de eerste dag samen het huis gaan verkennen, zien ze een grote oude kleerkast staan in een lege kamer. Lucy verstopt zich in de kleerkast. Tot haar schrik zit er helemaal geen achterkant in de kast!

Ze loopt zomaar een ander land binnen, waar een lantaarnpaal schijnt, midden in een sneeuwlandschap. Daar ontmoet Lucy een vriendelijke faun, meneer Tumnus. Ze gaat bij hem op bezoek en blijft ook eten. Als ze weer terug komt door de kast in haar eigen wereld, geloven haar broers en zus niets van haar verhaal. Maar op een dag maken ze precies hetzelfde mee als Lucy. En niet voor niets!

In het land Narnia is een strijd aan de gang waar de kinderen bij worden betrokken. Samen met Aslan vechten ze tegen de Witte Tovenares. Het lijkt erop dat hun avonturen slecht aflopen, maar Aslan is veel machtiger dan iemand had kunnen denken...

Het is al een grote verrassing voor Shasta om te ontdekken dat hij niet de zoon is van Arshiesh de visser. Dan ontmoet hij Brie, het sprekende paard. Samen met Brie komt hij terecht in de avonturen die hij zich zelfs in zijn wildste dromen niet had kunnen indenken.

Samen willen ze vluchten uit het slechte land Calormen naar het veilige en gelukkige land Narnia, waar Peter als Hoge Koning regeert. Ze vermommen zich, en gaan op weg. Het is een lange reis, eerst naar de hoofdstad van Calormen, Tashbaan, en daarna door de woestijn en over de bergen. Hun achtervolgers zitten hen op de hielen en ze worden bedreigd door wilde dieren. En kunnen ze het meisje Aravis, dat met hen meereist, werkelijk vertrouwen?

Als Narnia eindelijk in zicht komt, weet Shasta dat hij zijn angst moet overwinnen. Want ook Narnia is in groot gevaar.

Peter, Susan, Edmund en Lucy staan op een Engels station op de trein te wachten, als er opeens iets raars gebeurt. Ze voelen iets krachtigs aan hen trekken en merken dat het station verdwijnt. Plotseling zijn ze weer terug in het land Narnia, waar ze zo veel beleefd hebben.

Maar er is iets totaal niet in orde. Hun prachtige kasteel is een ruïne, en het land ligt er stil en verlaten bij. De dwerg Trompoen vertelt hun het treurige verhaal van de burgeroorlog en de slechte koning Miraz, die de sprekende dieren onderdrukt.

Prins Caspian wil de troon veroveren, zodat er weer vrede komt en hij heeft op zijn hoorn geblazen om Peter en zijn broer en zussen naar Narnia terug te roepen. Ze moeten proberen het land te redden. Gelukkig krijgen ze daarbij hulp van Aslan en van de dappere muis Rippertjiep en zijn vrienden...

Edmund en Lucy vinden het maar niets dat ze in de zomervakantie bij hun akelige neef Eustaas moeten logeren, maar het kan niet anders. Op een dag zitten ze verveeld naar het schilderij van een drakenschip te kijken, als het schilderij plotseling tot leven komt. De boeg begint te bewegen, de golven gaan schuimen en de wind steekt op. In een flits verdwijnt de lijst van het schilderij en de drie kinderen liggen in de golven. Ze grijpen de touwen die hen worden toegeworpen, en klimmen aan boord.

Daar ontmoeten ze hun oude vriend Caspian - ze zijn weer in Narnia! Lucy weet het zeker, dit wordt weer een groot avontuur. Ze krijgt gelijk, want ze moeten koning Caspian gaan helpen om zeven vrienden van zijn vader te vinden. Vrienden die lang geleden een verre reis maakten naar de Verlaten Eilanden en van wie nooit meer iets is gehoord...

Jill voelt zich deze herfst eenzaam en ongelukkig op kostschool. Haar medeleerling Eustaas probeert haar te troosten met verhalen over het geheimzinnige land, waar hij de afgelopen zomer geweest is. Jill zou daar ook wel eens naar toe willen. Dan, opeens, komen ze tot hun verbazing door een de deur in de muur rond de school ook echt in Narnia terecht. En daarmee begint een heel spannend Narnia-avontuur.

De leeuw Aslan geeft Jill en Eustaas de taak Rilian, de geliefde zoon van koning Caspian, te vinden. Hij is verdwenen toen hij op zoek was naar de moordenaar van zijn moeder. Om hen te helpen bij hun moeilijke reis door de Wilde landen ten Noorden van Narnia, krijgen Jill en Eustaas vier aanwijzingen die ze moeten onthouden. Maar in hun haast vergeten ze de eerste drie. Het lijkt een onmogelijke opgave om nu de prins nog te vinden...

Zo erg is de toestand in Narnia nog niet geweest. Als Jill en Eustaas, even onverwacht als altijd, Narnia weer binnenkomen, blijkt er iets vreselijks aan de hand te zijn. De sluwe aap Draaier heeft zijn vriend, de domme ezel Puzzel, een leeuwenhuid aangetrokken, en zegt tegen iedereen dat hij Aslan is. En veel dieren die Aslan nog nooit gezien hebben, geloven hem, zelfs als de bevelen van de namaak-Aslan steeds slechter en wreder worden.

Tirian, de koning van Narnia, moet snel handelen, voordat de vrede in het koninkrijk helemaal weg is. Het is maar goed dat Peter, Edmund en Lucy nog eenmaal meevechten met Jill en Eustaas in het grote, laatste gevecht, dat de toekomst van Narnia eens en voor altijd zal bepalen. Narnia kan niet blijven zoals het is, maar hoe het zal veranderen, dat is... onbeschrijflijk.

De Ruimte Trilogie bevat de boeken:

1. Ver van de zwijgende planeet
2. Reis naar Venus
3. De binnenste cirkel

Dr. Ransom wordt ontvoerd en met zijn kidnappers de ruimte in geschoten. Na een briljant beschreven reis bereikt men de planeet Malacandra (Mars), waar de planeetbewoners humaner blijken te zijn dan de meeste aardbewoners.

Hier heeft hij een ontmoeting met de grote en wijze, maar onzichtbare Bestuurder van de planeet. Deze spreekt over de geschiedenis van Malacandra, waar eensgezindheid en vrede heerst, maar ook over 'de zwijgende planeet': de Aarde, die beheerst wordt door een boze geest.

Na zijn reis naar Malacandra (Mars) belandt dr. Ransom op Perelandra (Venus). Deze planeet wordt omschreven als een nog jonge eilandengroep met een weelderige flora, bewoond door slechts twee koninklijke wezens, die in een paradijselijke toestand leven.

Het is een heerlijke wereld waar je je kunt laten meedrijven op een warme oceanische, veelkleurige deining, overkoepeld door een gouden hemel. Je kunt er gaan over drijvende eilanden van een plantaardige stof en er een buitengewoon genot zonder schuldgevoel ervaren.

Aan dit alles dreigt een einde te komen met de komst van dr. Ransoms oude tegenspeler, de ruimtevaarder Weston, die hier ten tonale verschijnt als de belichaming van het kwade. Weston voert een geraffineerd verleidingsspel op teneinde deze paradijselijke planeet te vernietigen. Slechts met inzet van zijn hele wezen weet dr. Ransom dit onheil af te wenden.

De vredige academische sfeer van Bracton College wordt wreed verstoord door de komst van een bijzondere 'buur': een door de staat gesubsidieerd centrum voor experimentele wetenschapsbeoefening. Dit centrum blijkt niet minder dan een gigantische samenzwering tegen de mensheid te zijn.

Doel van dit complot: omvorming van de stoffelijke mens tot een onstoffelijk wezen, heersend in een wereld zonder geboorte of dood.

Een felle strijd ontstaat tussen voor- en tegenstanders van dit program. Van doorslaggevende betekenis is deze adembenemende finale is de verschijning van de legendarische Merlijn, een oud-Keltische druïde, die na vijftien eeuwen op sprookjesachtige wijze uit zijn slaap ontwaakt.

Dr. Elwin Ransom, een taalkundige uit Cambridge, ontmoet tijdens een wandelvakantie zijn oude klasgenoot Devine en diens geleerde vriend Weston. Ransom ruikt onraad, wil ontsnappen, wordt overmeesterd - en wordt wakker als gevangene aan boord van een ruimteschip met bestemming Malacandra (Mars). Het doel van de reis wordt hem gaandeweg duidelijk. Weston heeft idealistische maar zeer bedenkelijke motieven; Devine hoopt alleen maar rijk te worden. Zij hebben uit hun eerdere contact met de bewoners van Malacandra begrepen dat er goud te krijgen is - in ruil voor een menselijk slachtoffer.

Ransom besluit zich niet zonder slag of stoot te laten offeren. Na aankomst weet hij aan zijn ontvoerders te ontsnappen, en hij vlucht de vreemde wereld in. Maar is Malacandra wel zo vijandig als hij dacht? Wie of wat is Oyarsa, die door alle inwoners gediend wordt? Gaandeweg leert Ransom de Malacandriërs en hun wereld kennen. Tegelijkertijd ontdekt hij nieuwe waarheden over zichzelf en zijn eigen wereld, de zwijgende planeet.

Perelandra is het vervolg op Malacandra, waarin dr. Elwin Ransom werd ontvoerd door twee ruimtevaarders en meegenomen naar de planeet Malacandra (Mars). Nu wordt hij 'ontboden' naar Perelandra (Venus). Die planeet blijkt een nog jonge eilandenwereld te zijn, bewoond door slechts twee mensen: een koning en een koningin die in een paradijselijke toestand leven, gehoorzaam aan de Heer van het heelal.

Niet lang nadat Ransom aankomt op Perelandra, arriveert ook Weston, Ransoms tegenstander op Malacandra. Met zijn komst krijgt het kwaad toegang tot de nog ongerepte planeet. Weston probeert in urenlange gesprekken de koningin tot ongehoorzaamheid te verleiden. Als hij daarin zal slagen, zal deze wereld - net als de aarde - verloren zijn. Kan een tweede zondeval worden voorkomen?

Dit laatste deel in de Ransom-trilogie speelt zich af op aarde, in en rond een oud Engels stadje met een kleine universiteit. De pasgetrouwde Mark Studdock is een jonge, ambitieuze socioloog. Hij meent een gouden kans te krijgen als hem een baan wordt aangeboden bij het N.I.C.E, maar dit futuristische wetenschappelijke instituut blijkt duistere bedoelingen te hebben met de mensheid - en met Mark.

Zijn vrouw Jane heeft ondertussen angstaanjagende dromen en wendt zich tot een psychologe. Deze blijkt te behoren tot een zonderlinge groep onder leiding van dr. Elwin Ransom, de man die ooit naar Mars en Venus reisde.

Zo belanden Mark en Jane in twee kampen, die zich voorbereiden op een confrontatie die het lot van de mensheid zal bepalen. Beide partijen roepen zeer vreemdsoortige hulp in. Als die dan nog komt ook, is Ransom, die al zo veel heeft meegemaakt, de enige die zich niet werkelijk hoeft te verbazen...

De Iers-Engelse schrijver C.S. Lewis werd vooral bekend als schrijver van fantasy, sciencefiction en populaire theologie. In het Nederlands verschenen meer dan dertig titels van zijn hand. Al die boeken schreef hij in zijn vrije tijd. Dat Lewis nog meer te bieden heeft, is ook zijn trouwste lezers soms nauwelijks bekend.

Tientallen jaren doceerde hij oude Engelse literatuurgeschiedenis, eerst in Oxford, later als hoogleraar in Cambridge. Bij dat werk en op andere manieren maakte hij als schrijver en spreker voortdurend gebruik van een bijzonder talent. Lewis had niet alleen buitengewoon veel gelezen, hij had ook de flair en het vermogen om anderen van zijn belezenheid te laten meegenieten en meeprofiteren.

Zoals in deze bundel. Van grote namen als Tolkien en Orwell tot vergeten grootheden als Eddison en Rider Haggard, van oude knarren als Spenser en Dante tot sciencefiction-schrijvers als Arthur C. Clarke en Ray Bradbury, van grammaticales tot sprookjes en mythen: Lewis weet er telkens in weinig woorden iets glashelders en belangrijks over te zeggen. Op verzoek schreef Lewis af en toe ook iets over zijn eigen werk. Nieuwe en oude Lewis-lezers worden er wijzer van. De ontlezing voorbij.

De vertaler (Arend Smilde) schreef een inleiding over de manier waarop deze relatief onbekende kant van Lewis verbonden is met zijn bekendere werk.

Een van de grootste christelijke schrijvers van de vorige eeuw, C.S. Lewis, van wie onder meer klassieke werken als Onversneden christendom en Brieven uit de hel verschenen, biedt hier wijsheid en lessen die onze persoonlijke dialoog met God - gebed - verlichten in een verzameling teksten uit de breedte van zijn geschriften.

De inzichten van C.S. Lewis over het christendom en zijn reflecties op het christelijk leven zijn meer dan vijftig jaar na zijn dood nog volop origineel en actueel. Bidden laat Lewis’ diepe wijsheid over gebed zien en de plaats die het kan innemen in ons dagelijks leven. Veel mensen weten niet hoe ze moeten bidden, Lewis wijst hen de weg.

Brieven aan Malcolm over het gebed is het laatste boek dat C.S. Lewis schreef. Intelligent en tegelijk zeer bewogen en betrokken gaat hij in op de vragen rondom ons bidden. Daarbij blijft hij verre van de platgetreden paden, en spaart zichzelf en zijn lezers niet. De gekozen vorm, die van brieven, garandeert een zeer persoonlijke toon.

In 1950 kreeg C.S. Lewis een brief van Mary Willis Shelburne, een Amerikaanse lezeres van zijn boeken. Hij schreef haar een briefje terug, en zo ontstond na enige tijd een correspondentie die duurde tot zijn dood in 1963. Zij hebben elkaar nooit in levenden lijve ontmoet.

Deze brieven van Lewis laten facetten van zijn persoon zien waar zelfs zijn trouwste lezers niet van wisten. We leren Lewis hier kennen als een meelevend en ruimhartig mens - en vooral als een toegewijd christen. Geduldig geeft hij goede raad en schrijft hij bemoedigende woorden aan een mede-christen in alledaagse vreugden en tegenslagen.

Als aanvulling op de gedachten en beeldenrijkdom van zijn andere, 'echte' boeken geeft dit brievenboek van Lewis een opmerkelijk voorbeeld van praktische godsdienst.

Bij het christelijk geloof hoort een christelijke levensstijl. Op zijn onnavolgbare manier beschrijft. C.S. Lewis waarom dat zo is, en ook hoe die christelijke levensstijl er vervolgens hoort uit te zien. Drogredeneringen, domme vooroordelen en de valkuilen van uiterlijke godsdienstigheid: met scherpe pen en fijnzinnige humor weet Lewis ze te ontmaskeren. Hij laat overtuigend zien wat de kern van het christelijk geloof is en maakt duidelijk wat de verschillen zijn tussen hoofd- en bijzaken.

• Klassiek geworden radiovoordrachten in moderne uitgave
• Diepzinnig, geestig en toegankelijk
• Heldere uiteenzettingen in de kenmerkende Lewis-stijl

In De afschaffing van de mens zien wij C.S. Lewis in de rol van een strijdlustige, gevierde en verguisde intellectueel die met grote kracht van woorden de tijdgeest verjaagt. Opmerkelijk genoeg is deze cultuurkritiek uit 1943 meer dan een halve eeuw na dato juist nu nog steeds actueel.

The abolition of man is o.a. in het Duits, Zweeds, Frans, Spaans en Italiaans vertaald. Deze Nederlandse uitgave heeft als aanhangsel de rede die Lewis in 1954 hield bij zijn intrede als hoogleraar in Cambridge. In deze tegelijk vermakelijke en hoogst serieuze voordracht legt hij uit waarom hij zich niet thuis voelt in de twintigste eeuw. Een kostelijk getuigenis van een schrijver die, speciaal met dit boek, ruimere aandacht verdient dan hij gewoonlijk krijgt.

Na de herdrukken van Brieven uit de hel, De grote scheiding en De sleutel tot het geheim, kon, nadat vele jaren uitverkocht moest worden bericht, de herverschijning van De beeldhouwer en zijn beeld - alweer op grond van gebleken belangstelling - niet uitblijven.

Dit boek bevat de teksten van een tiental radiolezingen van Lewis over de hoofdzaken van de christelijke geloofsleer. Lewis' persoonlijke ervaring - hij kwam 'van buitenaf' tot het christelijk geloof - leerden hem hoe hij tot anderen over deze dingen moest spreken.

Zij, die van jongs af in het geloof zijn opgevoed, mogen er met veel inzicht en grote kennis van zaken over kunnen schrijven, bij Lewis vindt men de geestdrift en jubel van iemand voor wie het geloof betekent het vinden van de parel van grote waarde.

Rond zijn dertigste jaar vond C.S. Lewis de weg naar het christelijk geloof. Het was voor hem een terugweg; maar er was een lange zoek- en dwaaltocht aan voorafgegaan. Hij beschreef zijn levensbeschouwelijke avonturen in de vorm van een allegorisch reisverhaal dat in 1933, met een knipoog naar John Bunyan, verscheen onder de titel The Pilgrim's Regress. Het was een onopgemerkt maar briljant begin van zijn schrijversloopbaan.

Lewis geeft een in zijn beknoptheid voortreffelijk overzicht van de geestelijke stromingen van zijn tijd. Soms is zijn scherpzinnigheid op het helderziende af - bijvoorbeeld waar het gaat om de proto-hippies van de jaren, '20 (boek I) of de 'revolutie van het nihilisme' (boek VI). Tegelijk worden veel figuren en stadia op deze levensweg herkenbaar in hun universele en praktische betekenis.

De allegorische vorm was een goede greep van de jonge schrijver, want hij kon hierin veel van zijn karakteristieke talenten kwijt - beeldenrijkdom, puntige formulering, polemische slagkracht, elegant gebruik van zijn enorme belezenheid.

Er is hernieuwde belangstelling voor de boeken van C.S Lewis. Dat bleek uit de heruitgave van Brieven uit de hel (waarvan inmiddels een zestiende druk verscheen), De grote scheiding (achtste druk) en De beeldhouwer en zijn beeld (vijfde druk).

In deze reeks van herdrukken verschijnt nu De sleutel tot het geheim, waarin Lewis kernachtig zijn gedachten uiteenzet over goed en kwaad, over geloof en over christelijke levenshouding. Slechts weinigen zijn in staat de dingen zó te zeggen als Lewis dat doet, sprankelend van geest en geestigheid.

In De vier liefdes staat de liefde centraal, in zijn vele verschijningsvormen. Lewis onderscheidt Genegenheid, Vriendschap, Eros en Caritas.

Zeer herkenbaar beschrijft Lewis de ervaringen van ons allen. Hij geeft aan hoe de verschillende gedaantes van de liefde door elkaar heen lopen, elkaar kunnen versterken maar ook in de weg zitten. En hij gaat diep en diepzinnig in op de verhouding tussen menselijke en goddelijke liefde.

Dit klein formaat dagboek bevat een spreuk voor elke dag van het jaar en vormt een prima gelegenheid om kennis te maken met de scherpzinnige vroomheid van C.S. Lewis.

C.S. Lewis was een verdraagzaam christen die de kernpunten van het christelijk geloof helder en met een lichte toets weet over te brengen, zonder daarbij zijn rationaliteit in te leveren. Hij laat zien wat samenbindt en laat liggen waar men over van mening verschilt.

Binnen de christelijke gemeenschap heeft het Boek der Psalmen steeds een bijzondere plaats ingenomen. Als liederen van geloof en hoop, van lijden en vreugde, van strijd en overwinning hebben de Psalmen in alle tijden grote aantrekkingskracht en betekenis gehad.

Maar de Psalmen plaatsen ons ook voor allerlei ingrijpende vragen. In zijn Gedachten over de Psalmen gaat C.S. Lewis deze vragen niet uit de weg. Hij schrijft, als altijd, scherpzinnig, recht-door-zee en tegelijk zo warm dat hij je als lezer werkelijk meeneemt en de Psalmen als nieuw doet lezen.

C.S. Lewis is in Nederland vooral bekend als verdediger van een klassiek, niet gemoderniseerd christelijk geloof. Internationaal is hij vermaard vanwege de Narnia Kronieken. Hij was hoogleraar in de Engelse literatuurgeschiedenis en gaf jarenlang leiding aan de Oxford Socratic Club, een discussiegroep voor theïsten en atheïsten.

Het lijkt wel of de betekenis van Lewis' werk steeds meer tot zijn recht komt. Daarvan getuigt het succes van de opnieuw uitgegeven Brieven uit de hel en Onversneden Christendom evenals de verfilming van De Kronieken van Narnia.

Het is dus de hoogste tijd voor een C.S. Lewis-dagboek. Voor elke dag van het jaar heeft Walter Hooper een passende tekst gezocht. De mooiste Lewis-passages uit allerlei (veel ook uit niet in het Nederlands vertaalde) publicaties zijn bij elkaar gezet. Zo kunt u elke dag een paar minuten stil staan bij de prikkelende, ontnuchterende en bemoedigende redeneringen van een origineel denker.

C.S. Lewis leefde van 1898 tot 1963, en bijna alles wat hij schreef doorstaat de tand des tijds. De twintig stukken in Herbetovering zijn merendeels aan kranten en tijdschriften ontleend. Ze gaan dan ook directer en duidelijker in op de actualiteit van Lewis’ dagen. Dit lijkt een recept voor veroudering. Het bijzondere is dat Lewis nergens zo consequent actueel voor onze tijd blijkt te zijn als hier.

Zo is het soms alsof hij, rond het einde van de Tweede Wereldoorlog, de vroeg-eenentwintigste-eeuwse crisis van de moderne democratische rechtsstaat in enkele woorden tot op het bot analyseert - op de priemend-bescheiden manier, kort door de bocht en toch o zo verstandig en subtiel, waar hij patent op had. Suggesties voor herstel doet hij ook.

Eén stuk, ‘Een kerstpreek voor heidenen’, werd tijdens de voorbereiding van deze Nederlandse bundel aan de vergetelheid ontrukt en in 2017 voor het eerst opnieuw in het Engels gepubliceerd. Het bleek perfect in deze verzameling te passen, dus is het hierin opgenomen.

Al eeuwenlang worstelen christenen met de vraag: 'Als God goed en almachtig is, waarom staat Hij dan toe dat mensen moeten lijden?'

C.S. Lewis probeert in dit boek helderheid te verschaffen in deze ingewikkelde problematiek.

Al in 1953 schreef C.S. Lewis een intrigerend stuk over geloof en wetenschap. Het staat onder de titel 'Koppige overtuiging' in deze mooie bundel.

Met het boek Koppige overtuiging laat Lewis voor de zoveelste keer zien dat hij nog altijd onovertroffen is als verdediger van het christelijk geloof. Juist in zijn kortere stukken toont hij zich een meester in het verbinden van de christelijke overtuiging met het leven van alledag. De titel Koppige overtuiging plaatst deze bundel midden in het debat over de relevantie van het christelijk geloof voor onze samenleving.

Ongelofelijk misschien, maar waar: heel veel goed werk van C.S. Lewis is nog altijd niet in het Nederlands vertaald. De aantrekkingskracht van zijn werk lijkt intussen onverwoestbaar. Daarom is hier een nieuwe bundel essays en voordrachten, waarin de grote 'onversneden' christelijke auteur zich zowel van zijn polemische als van zijn pastorale kant laat zien - een van die wonderlijke combinaties waar hij patent op had.

C.S. Lewis ontving veel brieven van kinderen na het verschijnen van de Narniasprookjes. Hij schreef altijd terug, beantwoordde hun vragen en gaf uitleg over de wonderlijke wereld die hij in zijn boeken creëerde.

Daarnaast vertelde hij wat hij vond van school (hij had een hekel aan rekenen), hoe het was om schrijver te zijn en hoeveel tijd hij besteedde aan het verzorgen van zijn zieke vrouw en alle dieren in en rondom het huis.

Religieuze kwesties en alledaagse gebeurtenissen behandelde hij met evenveel ernst en toewijding. Dit boek bevat antwoordbrieven van Lewis die bij schreef tussen 16 juli 1944 en 21 november 1963, de dag voor zijn overlijden.

De belangstelling voor C.S. Lewis is groter dan die lange tijd was. De verklaring daarvan is deels te zoeken in de verfilmingen eind vorige eeuw van het leven van deze Engelse literatuurwetenschapper, schrijver van geliefde kinderboeken en apologeet van het christelijke geloof. De verfilming van The Lion, the Witch and the Wardrobe door Walt Disney zal de belangstelling ook het eerste decennium van de 21e eeuw zeker niet minder doen worden.

Met reden geloven is een unieke bloemlezing van Lewis' werk die met name zijn apologetische teksten belicht. Door het 'running commentary' bij de met zorg gekozen fragmenten wordt de lezer in korte tijd bekendgemaakt met kernthema's uit het denken van deze invloedrijke schrijver. Het nodigt uit tot meer...

Gelukkig is Lewis' werk goed verkrijgbaar. Ook in het Nederlandse taalgebied. Lewis is voor veel christenen een inspirator en gids - dit boek een goede wegwijzer in zijn werk.

C.S. Lewis blijft nieuwe lezers trekken, maar wat las hij zelf? Te veel om op te noemen. Toch was er één schrijver voor hem duidelijk de belangrijkste: George Macdonald (1824-1905), een vrijgevochten Schotse predikant, romancier en fantasy-auteur. Lezers van Lewis' autobiografie, Verrast door vreugde, herinneren zich zonder mankeren de passage over zijn ontdekking van Macdonald, maart 1916.

Bijna dertig jaar later, kort nadat Lewis een bekende christelijke schrijver was geworden, besloot hij duidelijkheid te geven over het belang van Macdonald voor zijn leven en werk. Eerst voerde hij hem als personage op in zijn novelle De grote scheiding. Daarna maakte hij een selectie van 365 fragmenten uit het werk van George Macdonald. Dit boek van Lewis is nu eindelijk vertaald.

Een boek van Lewis? Ja, alleen al door de sublieme en uitvoerige inleiding. Maar ook de selectie zou niemand anders zo gemaakt hebben. Het boek is geen afspiegeling van Macdonalds omvangrijke oeuvre als geheel, maar van zijn geloofsonderwijs. De meeste fragmenten komen uit drie twaalftallen meditaties, Unspoken sermons, waarvan Lewis zegt: 'Aan dat werk heb ik wel ongeveer zoveel te danken als een mens aan een ander mens te danken kan hebben; en bijna iedere serieuze geïnteresseerde die ik ermee heb laten kennismaken zegt dat hij er veel hulp van ondervonden heeft.'

Met aanstekelijke helderheid laat C.S. Lewis in dit boek zien wat het christelijk geloof inhoudt. Deze uitgave valt op door de bijzondere toon waarmee C.S. Lewis vanaf het begin hoofd en hart van tienduizenden lezers wist te veroveren: populair maar serieus, respectvol maar indringend, duidelijk maar subtiel, kort en krachtig.

Altijd leerzaam, altijd onderhoudend, bijna altijd tegendraads, bijna altijd overtuigend. C.S. Lewis was naast een begenadigd schrijver ook een veelgevraagd en geliefd spreker. Voor het eerst verschijnt nu een bundel kortere stukken van Lewis, gebaseerd op toespraken uit de oorlogsjaren.

Onder andere 'The weight of glory', dat voor velen veel heeft betekend. Lewis voert daarin een pleidooi voor vreugde en genieten in het geloof.

'Vraag twintig goede mensen vandaag wat zij de hoogste deugd vinden en negentien zouden antwoorden: zelfverloochening. Maar bijna alle grote christenen uit vroeger tijd zouden geantwoord hebben: liefde.'

* Noot BBS: Ik ben niet 100% zeker dat dit boek daadwerkelijk is uitgegeven. Ik kan het in ieder geval nergens tweedehands vinden. Het boek staat echter wel als 'ter inzage' bij de Koninklijke Bibliotheek, wat inhoudt dat het boek in ieder geval bestaat.

C.S. Lewis doceerde oude Engelse literatuurgeschiedenis in Oxford en Cambridge, en was zowel binnen als buiten zijn vakgebied een vruchtbaar en veelzijdig auteur. Zijn reputatie van een briljante en inspirerende schrijver blijkt bijna een halve eeuw na zijn dood niet te zijn verbleekt, maar veeleer nog te groeien.

Hij schreef onder meer boeken over het christelijk geloof, gedichten, een science fiction trilogie, en de wereldberoemde serie van zeven jeugdboeken De Kronieken van Narnia.

Veel van zijn werk is in het Nederlands vertaald; veel ook echter niet, waaronder meer dan 150 essays en andere korte prozawerken. Veertien van deze stukken zijn samengebracht in deze bundel, die oorspronkelijk in 1967 verscheen als Christian reflections.

Een man verliest zijn vrouw door kanker. Om zich tegen de chaos van gevoelens en angsten en overwegingen te beschermen maakt hij notities over hetgeen hij voelt en denkt. Onbarmhartig scherp, zeer intelligent, diep menselijk en, hoe vertwijfeld vaak, nochtans van een ongewone vroomheid.

Verdriet, dood en geloof verscheen in 1961 in Engeland onder het pseudoniem N.W. Clerk. Het werd ook in Nederland opgemerkt en door H.M. van Randwijk vertaald. Hij beschouwde het als een van de vijf mooiste boeken die hij ooit gelezen had. Dat C.S. Lewis de schrijver was werd pas na zijn overlijden in 1963 bekend.

Over C.S. Lewis zijn al heel wat boeken geschreven, maar het boeiendste boek blijft toch dat van zijn eigen hand: Surprised by joy. Het verscheen in 1955 en was in de eerste plaats bedoeld als antwoord op de vraag aan Lewis hoe hij van een atheïst in een christen was veranderd.

Natuurlijk werd het meer dan een autobiografisch bekeringsverhaal. De barre toestanden aan Lewis' eerste kostschool, een tragikomisch generatieconflict, zijn fascinerende privéleraar Kirkpatrick en een reeks extatische gelukservaringen zijn elk voor zich al goed voor onvergetelijke passages.

In nauw verband met zijn hoofdthema geeft Lewis bovendien - wellicht onbedoeld - een wordingsgeschiedenis van zijn schrijverschap en speciaal van zijn unieke vermogen om fantasie en rechtlijnigheid, romantiek en rede te verenigen. In zijn werk weerspiegelt zich zijn bekeringsweg. Dit moet een van de redenen zijn waarom Verrast door vreugde vanaf het begin tot Lewis' meest gelezen boeken heeft behoord.

Met Wonderen gaf C.S. Lewis zijn laatste en meest gedurfde proeve van christelijke apologetiek. In dit boek bestrijdt hij het geloof dat wonderen per definitie nooit gebeuren. Hij richt zich daarbij tot verschillende soorten aanhangers van dat geloof. Zo krijgt de lezer een staalkaart van moderne denkstijlen die, opmerkelijk genoeg, ruim een halve eeuw na dato nauwelijks verouderd is.

Vervolgens zoekt en vindt Lewis een manier om onderscheid te maken tussen waarschijnlijke en onwaarschijnlijke wonderverhalen. Tenslotte laat hij zien dat de waarde van de christelijke godsdienst, en tegelijk de beste reden om die te belijden, ligt in het feit dat in deze godsdienst alles draait om een wonder in de meest letterlijke zin van het woord.

Twee weten meer dan één, en dat geldt speciaal voor mensen uit verschillende tijden, zegt C.S. Lewis ergens in deze nieuwe bundel vertaalde essays. De bekende Britse schrijver, literatuurhistoricus en christelijk apologeet mag nu zelf gerekend worden tot de mensen uit een andere tijd. Des te beter laat zijn eigen werk zien hoe zinvol, boeiend en leesbaar boeken uit het verleden kunnen zijn.

C.S. Lewis doceerde oude Engelse literatuurgeschiedenis in Oxford en Cambridge. Hij maakte ook naam als verdediger van het christelijk geloof en auteur van kinderboeken (de Kronieken van Narnia), science fiction, en meer. Bijna alles wat hij schreef doorstaat de tand des tijds. Deze bundel essays vormt een tweeluik met 'De zeebries der eeuwen' (2013).

'Wat we moeten doen is het tijdloze aanbieden in de taal van onze tijd. Een slechte prediker doet precies het omgekeerde: die neemt de ideeën van onze eigen tijd en tuigt ze op met de traditionele taal van het christendom. De kern van zijn denken is puur eigentijds; traditioneel is het alleen aan de oppervlakte. Maar je boodschap moet juist een tijdloze kern hebben en eigentijds gekleed gaan.'

'Schrijven is zoiets als een kudde schapen over een weg drijven. Er hoeft links of rechts maar één hek open te staan of ze glippen er zonder mankeren doorheen.'

'Freudiaanse verklaringen gun ik een plaats, zolang voorkomen wordt dat ze alle andere verklaringen uitsluiten.'

'Eigenliefde is beter dan helemaal geen liefde, en zelfmedelijden beter dan helemaal geen medelijden.'

'Ik zou geen vertrouwen hebben in een mystiek waarbij verstand en moraal volkomen irrelevant zijn.'

Zie voor de beschrijving van dit boek: Gedachten over de Psalmen.

Zie voor de beschrijving van dit boek: Christelijk leven.

Zie voor de beschrijving van dit boek: Het betoverde land achter de kleerkast.

Zie voor de beschrijving van dit boek: Het laatste gevecht.

Zie voor de beschrijving van dit boek: De reis van het drakenschip.

Zie voor de beschrijving van dit boek: Het betoverde land achter de kleerkast.

Zie voor de beschrijving van dit boek: De reis van het drakenschip.

Zie voor de beschrijving van dit boek: Het probleem van het lijden.

Zie voor de beschrijving van dit boek: Het ware gelaat.

Zie voor de beschrijving van dit boek: Gedachten over de Psalmen.

Zie voor de beschrijving van dit boek: Het neefje van de tovenaar.