Boeken van J.R.R. Tolkien

Arthurs val, Tolkiens enige werk over de legendarische koning Arthur, kan worden beschouwd als zijn mooiste en meest bekwame gedicht in letterrijm en werd niet eerder gepubliceerd. Arthurs val vertelt over koning Arthurs laatste veldtocht, waarvan hij moet terugkeren als Mordred hem heeft verraden. Arthur is de klap van Guineveres ontrouw met de nu verbannen Lancelot nooit te boven gekomen en moet al zijn kracht aanwenden om Mordreds huurlingen het hoofd te bieden.

J.R.R. Tolkien begon in de jaren dertig enthousiast aan Arthurs val en liet het zelfs lezen aan een goede vriend, die hem aanmoedigde het af te schrijven. Zeer waarschijnlijk heeft de publicatie van De hobbit in 1937 ervoor gezorgd dat Tolkien het gedicht nooit heeft afgemaakt, hoewel in een brief uit 1955 staat dat ‘hij hoopte een lang gedicht over Arthurs val af te maken’.

Hij liet niet alleen een gedeeltelijk gedicht na, maar ook vele pagina’s vroegere versies en experimenten in vers, waarin de eigenaardige evolutie van de structuur van het gedicht wordt onthuld, en verhalende samenvattingen en noten. In deze laatste valt een duidelijk verband tussen de Arthur-legende en De Silmarillion te bespeuren, en het bittere einde van de liefde tussen Lancelot en Guinevere, die nog nooit werd beschreven.

Tolkiens zoon Christopher redigeerde opnieuw een werk van zijn vader: 'De vertaling van Beowulf is een vroeg werk dat hij in een later stadium nog heeft gecorrigeerd. Deze editie is tweeledig, want het werk wordt aangevuld door verhelderend commentaar van mijn vader zelf, gebaseerd op een aantal lezingen in Oxford in de jaren dertig.

De epische romance tussen Beren en Lúthien die ten grondslag ligt aan de liefde tussen Aragorn en Arwen uit In de ban van de ring nu voor de eerste keer gepresenteerd als een volwaardig, op zichzelf staand verhaal.

Het verhaal van Beren en Lúthien is een essentieel element in de evolutie van De Silmarillion, de mythes en legendes die stammen uit het begin van Midden-aarde. Tolkien schreef het verhaal een jaar nadat hij terugkeerde uit Frankrijk, waar hij eind 1916 vocht bij de Somme.

Centraal staat het lot dat de liefde van Beren en Lúthien overschaduwt: Beren is een sterfelijke man, Lúthien een onsterfelijke elf. Haar vader, een heerser binnen het elfenrijk, is het niet eens met de liefde en draagt Beren een onmogelijke taak op die hij moet volbrengen voordat hij met Lúthien zal mogen trouwen. Dit leidt tot de heroïsche poging van Beren en Lúthien om samen de gevaarlijkste van alle slechte wezens, Morgoth, De Zwarte Vijand, te beroven van een Silmaril.

Hij was Boer Gilles van Ham, en hij had een rode baard. Ham was maar een dorp, maar dorpen waren in die tijd nog trots en onafhankelijk. [...]Iets later was hij nog blijer, en had hij reden om zijn geluk (en zijn merrie) dankbaar te zijn. Want net tegen de middag - het was het Feest van Maria-Lichtmis, en de zevende dag van hun rit - sprong Staartbijter uit zijn schede, en de draak uit zijn grot.

Boer Gilles van Ham ziet er allesbehalve heldhaftig uit, met zijn dikke buik en rode baard. Maar als op een dag een lompe reus zijn land op komt sjokken, weet Gilles hem toch te verjagen; al is dit meer geluk dan wijsheid. Zijn dorpsgenoten roepen hem uit tot held en zijn faam breidt zich uit over het hele land. Wanneer de draak Chrysophylax dood en verderf komt zaaien in de omgeving, moet Gilles, de Held van het Platteland, het natuurlijk tegen hem opnemen...

In deze speciale uitgebreide editie van Boer Gilles van Ham zijn de originele illustraties opgenomen die Pauline Baynes hier in 1976 voor maakte, en waarover Tolkien van mening was dat ze perfect aansloten bij het verhaal. Ook is in dit boek een eerdere versie van Tolkiens verhaal te lezen, samen met zijn aantekeningen voor een vervolg.

De val van Gondolin is het allerlaatste ongepubliceerde boek van Tolkien en het eerste verhaal dat hij schreef over Midden-aarde.

De val van Gondolin volgt de ultieme krachtmeting tussen ‘de bron van alle kwaad’ Morgoth en de zeegod Ulmo. Morgoth probeert de verborgen stad Gondolin te vinden en te vernietigen, terwijl Ulmo de Noldor verdedigt, de Elfenclan die Gondolin ooit bouwde, maar er al tijden niet meer woont.

De lezer volgt een van de Noldor, Tuor, die een avontuurlijke en gevaarlijke queeste onderneemt om Gondolin te vinden. Wanneer hij eindelijk aankomt in Gondolin, wordt hij een belangrijk man en krijgt hij een zoon: Eärendil, een belangrijk figuur in De Silmarillion en In de ban van de ring. Maar Morgoth valt aan met Balrogs, draken en orks, en de stad lijkt ten onder te gaan...

Het verhaal van Kullervo gaat over een gedoemde jongen. Kullervo, zoon van Kalervo, is een ongelukkige weesjongen met bovennatuurlijke krachten en een tragisch lot en is misschien wel het meest duistere en tragische personage dat Tolkien ooit heeft geschapen.

Kullervo is grootgebracht in de hoeve van de duistere magiër Untamo, die zijn vader vermoordde, zijn moeder ontvoerde en hem drie keer probeert te doden. Kullervo overleeft door de liefde van zijn tweelingzus Wanona en wordt beschermd door de magische krachten van de zwarte hond Musti. Wanneer Kullervo als slaaf wordt verkocht, zweert hij wraak op de tovenaar.

Het verhaal van Kullervo was volgens Tolkien ‘de kiem’ van zijn ‘pogingen om zelf legenden te schrijven’. Dit bijzondere boek wordt nu voor het eerst in Nederlandse vertaling gepubliceerd, en bevat naast notities van de auteur ook Tolkiens lezingen over de Kalevala, het Finse epos dat als basis diende voor een deel van zijn werk. Tolkien-kenner Verlyn Flieger bezorgde het werk.