Boeken van Javier Marias

Tijdens een diner op de universiteit van Oxford wekt de jonge, aantrekkelijke docente Clare Bayes de belangstelling van veel tafelgenoten. In het bijzonder die van de nieuwe hoogleraar Spaans (die wanhopig probeert te ontsnappen aan een gesprek met een zwaarlijvige econoom over cideraccijns in de achttiende eeuw). Ze beginnen een onstuimige affaire, heimelijk afsprekend in hotelkamers, buiten het zicht van Clares echtgenoot.

In een verhaal vol lust, eenzaamheid, ijdelheid en vervlogen herinneringen wordt de hoogleraar als Spanjaard steeds verder ingewijd in de zonderlinge oxfordiaanse samenleving, 'een van de plekken op de wereld waar het minst wordt gewerkt'.

María Dolz, een jonge redacteur, is gefascineerd door het echtpaar dat ze elke ochtend tegenkomt in het café waar ze ontbijt. Dan komen ze van de ene op de andere dag niet meer en blijkt dat Miguel op straat is doodgestoken.

Als Luisa maanden later weer opduikt leert María ook Luisa's huisvriend Javier kennen, met wie ze een innige relatie opbouwt. Maar na verloop van tijd begint ze zich af te vragen of Javier wel te vertrouwen is. Haar hevige verliefdheid maakt plaats voor onberedeneerde angst en ze vermoedt zelfs dat hij een rol speelde in de dood van zijn vriend Miguel.

Een schrijver publiceert een boek dat een sleutelroman lijkt te zijn. De roman wordt besproken, lezers zien al dan niet vermeende biografische en autobiografische elementen, de schrijver hult zich in stilzwijgen en het leven gaat door.

Tot het moment dat de schrijver zich uitvoerig uitspreekt over de echte of vermeende autobiografische achtergrond van het boek.

Javier Marias doet dat op virtuoze wijze in De zwarte rug van de tijd, waarbij de lezer een blik wordt gegund in de werkkamer van de auteur - totdat het tot diezelfde lezer doordringt dat de openhartigheid van de schrijver wellicht een dubbele bodem heeft... Zit hij een onthullend autobiografisch boek te lezen of een roman?

De scenarioschrijver Victor Francés is kortgeleden gescheiden en wordt uitgenodigd voor een intiem etentje bij Marta, een getrouwde vrouw wier echtgenoot op zakenreis is. Maar nog vóór hun geplande liefdesspel wordt Marta plotseling onwel en sterft. Wat moet Victor doen met het lijk, wat moet er gebeuren met haar slapende kind en hoe moet de echtgenoot op de hoogte worden gesteld?

In een winters en nachtelijk Madrid, omgeven door mist en noodweer, loopt Victor Francés besluiteloos rond...

Juan Ranz, vertaler van beroep, is gewend te luisteren, te interpreteren en door de schijn van woorden heen te prikken. Maar luisteren is ook gevaarlijk, weet hij, want als een geheim eenmaal is gehoord, wordt het vergeten ervan onmogelijk.

Op zijn huwelijksreis wordt Juan bevangen door een onheilspellend gevoel. Dat gevoel lijkt te gaan over zijn huwelijk, maar de oorzaak ligt eigenlijk in het levensverhaal van zijn vader, die op paradoxale wijze drie keer moest trouwen voordat Juan kon worden geboren.

In een trein, onderweg van Parijs naar Madrid, raakt een jonge operazanger gefascineerd door zijn reisgenoten: een zakenman van middelbare leeftijd, diens aantrekkelijke vrouw en hun mannelijke metgezel.

Al snel raakt zijn drukke leven, gevuld met reizen, luxe hotels, repetities en optredens, vervlochten met deze drie mensen en is hij volledig in de ban van de schoonheid van de mysterieuze Natalia. Terwijl hij op het toneel schittert in Verdi's Otello werkt deze fatale liefdesgeschiedenis toe naar een dramatische ontknoping, met ultieme consequenties voor alle betrokkenen.

Een man van gevoel is een meeslepend verhaal over de geboorte en dood van hartstocht, verteld in een terugblik. Hoop en herinnering worden slim met elkaar verweven in de zoektocht naar de betekenis van liefde en wat overblijft is de vraag of we ooit echt een gevoel kunnen oproepen dat niet langer meer bestaat.

Verhalenbundel

Terwijl zij slapen verzamelt alle korte verhalen van Javier Marías en vormt een perfecte poort tot het literaire universum van deze auteur. Niet alleen bekende verhalen als 'Toen ik sterfelijk was' en het titelverhaal 'Terwijl zij slapen', maar ook verhalen die nooit eerder in het Nederlands vertaald waren en de novelle 'Kwaadaardig' zijn in deze prachtige bundel bijeen gebracht.

De werelden en personages die Marías schept in zijn verhalen zijn even vermakelijk als verontrustend, en zullen de lezer uitdagen en betoveren: de mysterieuze dokters, bodyguards, geesten, dubbelgangers, de aspirant porno-actrice, de New-Yorkse butler die vast zit in de lift, de stalker die 'zijn' meisje onophoudelijk filmt, en de huurmoordenaar - allemaal even origineel en onvergetelijk.

Welk geheim ligt er verscholen achter het ongelukkige huwelijk van Eduardo en Beatriz? Zelfs Juan de Vere, vriend en vertrouweling, kent de waarheid niet.

In het bruisende Madrid van 1980 werkt hij voor de filmregisseur en zijn vrouw. Deze positie stelt hem in het staat het vreemde en onevenwichtige leven van dit echtpaar te bestuderen. Wanneer hij Beatriz’ minnaar wordt, volgen de schokkende gebeurtenissen elkaar in hoog tempo op.

Jaren later beseft Juan dat we ons verleden onder ogen moeten zien, om niet in een leugen te blijven leven. Maar bovenal ontdekt hij dat onze kijk op de gebeurtenissen uit het verleden altijd gekleurd is door persoonlijke observaties; niet omdat we dat willen maar omdat we niet anders kunnen.

Berta Isla en Tomás Nevinson ontmoeten elkaar in Madrid en besluiten al snel, jong en verliefd als ze zijn, de rest van hun leven samen door te brengen.

Tomás, half-Spaans en half-Engels, vertrekt naar Oxford om te studeren. Daar trekt hij met zijn aangeboren gevoel voor talen en accenten de aandacht van een mysterieuze overheidsinstantie die zijn talent goed zou kunnen gebruiken. Maar Tomás ziet een andere toekomst voor zichzelf en verzet zich tegen deze lotsbestemming.

Totdat hij op een dag een stomme fout maakt die gevolgen zal hebben voor de rest van zijn leven, en dat van zijn geliefde Berta. Als hij naar Madrid terugkeert om met haar te trouwen weet hij dat het leven dat ze voor zich zagen, voorgoed verloren is.

‘Ik ben ouderwets opgevoed en heb nooit kunnen vermoeden dat ik op een dag opdracht zou krijgen een vrouw te doden.’

Het is 1997. Tomas Nevinson woont in Madrid en heeft contact gelegd met Berta Isla, zijn ex-vrouw, en hun kinderen. Ze lijken hun relatie weer op te kunnen pakken, tot Tomas’ verleden hem opnieuw inhaalt.

Hij krijgt bezoek van zijn oude leidinggevende, Bertram Tupra, die hem een bijzondere opdracht toevertrouwt: Tomas moet op zoek naar een vermeende terroriste van de IRA die tien jaar geleden een grote aanslag heeft gepleegd. En als hij haar heeft gevonden, moet hij haar vermoorden.

Marías’ nieuwste roman is een reflectie op de grenzen van mogelijkheden, en stelt grote vragen over moraliteit en moord. Wat gebeurt er als je slechte daden negeert? Bestaat er zoiets als een goede moordenaar, die de wereld veel leed kan besparen met zijn misdaad? Of is moord nooit goed te praten, ongeacht de context?

Jouw gezicht morgen bevat de gehele trilogie:

1. Koorts en lans
2. Dans en droom
3. Gif en schaduw en afscheid

Jaime Deza, voormalig docent aan de Universiteit van Oxford, keert terug naar Engeland omdat zijn huwelijk met Luisa op de klippen is gelopen. Op een dag wordt hij door professor Wheeler, een gepensioneerd hispanist, uitgenodigd voor een souper. Daar wordt Deza voorgesteld aan een raadselachtige figuur die de leiding heeft over een organisatie die in de Tweede Wereldoorlog is opgericht door MI6, de Britse geheime dienst, en die nog steeds actief blijkt te zijn.

Op aanraden van Wheeler gaat Deza voor deze organisatie werken: hij kan van bijzonder nut zijn omdat hij de 'gave' bezit te kunnen aanvoelen wat mensen in de toekomst zullen doen, wie trouw is en wie verraad zal plegen.

Maar wie is Wheeler? Welke geheimen draagt hij met zich mee en welke rol speelde hij in de Tweede Wereldoorlog?

De Spanjaard Jaime Deza, voormalig docent aan de Universiteit van Oxford, werkt in Engeland als agent voor een geheime organisatie die gelieerd is aan de MI6, de Britse geheime dienst. Het is Deza’s taak om te onderzoeken wat mensen in de toekomst zullen doen, te achterhalen hoe hun gezichten morgen zullen zijn.

Met Dans en droom heeft Javier Marías een indringende roman geschreven, die ons ertoe aanzet na te denken over dingen die we ongewild doen en waarvan we ons achteraf wijsmaken dat ze nauwelijks gewicht in de schaal leggen en zelfs dat ze nooit hebben plaatsgevonden.

Jacques of Jaime of Jacobo Deza, slaagt er uiteindelijk in de onverwachte gezichten te zien van de mensen die hem omringen, en ook dat van hemzelf. Hij ontdekt dat we, wanneer we in aanraking komen met het verraad en het geweld die altijd latent aanwezig zijn onder het min of meer vredige oppervlak van onze westerse wereld, daarmee worden besmet als met een gif.

Met cruciale episodes in Londen, Madrid en Oxford, en met de angstwekkende ontknoping, wordt met Gif en schaduw en afscheid een verhaal afgesloten dat veel meer is dan meeslepend.