Boeken van George Orwell

Van de Engelse schrijvers van zijn generatie registreerde Orwell waarschijnlijk wel het scherpst wat er politiek, sociaal en mentaal in de lucht hing. Hij koos steeds en radicaal vóór armen en onderliggenden en is daarom wel 'het geweten van zijn generatie' genoemd.

Orwell is als schrijver over figuren die hij zelf heeft leren kennen en gebeurtenissen die hij zelf meemaakte altijd enorm op dreef. Hij was tegen theoretiseren, verkoos doorlichting van de praktijk om de werkelijkheid te betrappen: de grauwe kostschool van zijn jeugd, de industriële onderwereld van Wigan, de zelfkant van Londen en Parijs, de eenzame dood van een olifant, de wanhopig tegen fascisme en stalinisme vechtende anarchisten in de Spaanse burgeroorlog.

De in vier delen verschenen verzameling essayistisch werk van Orwell is door Cyril Connolly 'een schitterend monument' genoemd. Martin Schouten maakte er een van commentaar voorziene keuze uit, met het accent op de autobiografische gedeelten.

'Deze pittige geschriften lijken op losse bladzijden uit een dagboek, die nog zijn overgebleven om verslag uit te brengen; of zij zijn als spookachtig gepolijst brandhout, niet bedoeld voor de koffiekamer.'
Mary McCarthy

'Orwell, pas laat in zijn leven beroemd, is bezig twintig jaar na zijn dood nog beroemder te worden. Zijn gezag groeit en dat uitsluitend omdat zijn integere wijze van denken iets uitzonderlijks is in de politieke wereld. Gedreven door afschuw van sociaal onrecht, een heldere socialist, ging hij scherp formulerend, heel geestig tekeer tegen alle humbug van links en rechts.'
Alfred Kossmann

George Orwell was een verstokt dagboekenschrijver. Deze selectie bestrijkt de volledige ontwikkeling van zijn schrijverschap. We lezen hoe Orwell tijdens de economische crisis van de jaren dertig als dagloner door Engeland reist, waarbij hij zich manifesteert als een bevlogen sociaal commentator. Hij schrijft over de opkomst van totalitaire regimes en de gebeurtenissen die leidden tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

In zijn Oorlogsdagboeken vertelt hij uitgebreid over het krijgsverloop, de bombardementen op Londen en zijn werk voor de propagandadienst van de BBC. De Huishouddagboeken laten een heel andere kant van Orwell zien: een gepassioneerd natuurobservator die het dierenleven in zijn tuin minutieus vastlegt.

Hoewel Orwell fel gekant was tegen een biografie over hem, laten deze dagboeken zich lezen als een autobiografie van zijn leven en opvattingen. Orwell loopt niet te koop met zijn emoties en zijn gevecht tegen tbc die hem vroegtijdig fataal zou worden. Toch komen we in dit boek veel te weten over de man die grote invloed had op het politieke denken van de 20e eeuw en over de context waarin hij zijn literaire meesterwerken schreef.

In 1945, vlak na de Tweede Wereldoorlog, schreef George Orwell wat een van zijn meest fameuze essays zou worden: ‘Notes on Nationalism’. Al in de eerste alinea’s trekt hij het begrip nationalisme breder dan gebruikelijk: voor Orwell gaat het om een nietsontziend geloof in een zaak of identiteit, waarbij alle middelen zijn toegestaan. Feiten en gezond verstand doen er niet langer toe. Partijdigheid bepaalt alles.

In zijn lange inleidende essay beschrijft gelauwerd essayist Bas Heijne hoe Orwells tekst ontstond, maar vooral laat hij zien hoe actueel die nog is voor onze tijd, waarin het nationalisme zoals Orwell dat beschreef overal bloeit, emoties belangrijker zijn geworden dan feiten en de democratie in crisis verkeert.

Waarin schuilen de verlokkingen van nationalisme en fascisme? Hoe en wanneer worden taal en kunst gebruikt voor politieke doeleinden? Waarom vallen mensen voor een dictator met geweldsfantasieën? Heeft literatuur daar iets tegenin te brengen?

In Tegen totalitarisme. Essays over politiek en literatuur lees je de antwoorden van George Orwell op deze en andere prangende vragen. Orwell wijdde vele essays, columns, radio-optredens en boekbesprekingen aan de verhouding tussen kunst en propaganda. Hij deed dat steeds puntig en met gevoel voor humor. Orwell toont haarscherp hoe nazisme en communisme in hun werk gaan.

Ook bespreekt hij de literaire helden die hem inspireerden bij het schrijven van 1984 en Animal Farm. En klassieke essays als Notes on Nationalism en What is Fascism? zijn waarschuwingen voor duistere politiek die niets aan actualiteit hebben ingeboet. Een onmisbare verzameling van scherpe en belangrijke visies op de wereld.

George Orwell was in de eerste plaats een essayist. Van 1928 tot aan zijn vroegtijdige dood in 1950 produceerde hij een buitengewone reeks beschouwingen waarin hij zijn licht liet schijnen op de beladen tijd waarin hij leefde en schreef.

Deze verzameling bevat klassiekers zoals ‘Waarom ik schrijf’ en ‘Een olifant omleggen’ alsook minder bekende journalistieke artikelen, analyses en herinneringen.

Of het nu gaat om de gruwelen van Orwells jongensjaren in een Engels internaat, de observaties die hij deed als boekverkoper of de bezienswaardigheden, geluiden en geuren van de Spaanse Burgeroorlog, deze verhalende essays verweven het persoonlijke en het politieke in Orwells unieke, glasheldere, tijdloze stijl.

Zie voor de beschrijving van dit boek: Saluut aan Catalonië.

Zie voor de beschrijving van dit boek: De jaren in Birma.

Zie voor de beschrijving van dit boek: Animal Farm.

Zie voor de beschrijving van dit boek: Animal Farm.